АЛТЫН ҚОР

Ұлы ақын, ағартушы, қазақтың жазба әдебиетінің және әдеби тілінің негізін салушы – Абай (Ибрахим) Құнанбайұлы Өскенбайұлы Шығыс Қазақстан облысы (бұрынғы Семей уезі) Абай ауданында (бұрынғы Шыңғыстау облысы) Шыңғыс тауының бауырында дүниеге келді. Абай атақты Тобықты руының Ырғызбай деген тобынан тарайды. Ол ауыл молдасынан оқып жүрген кішкентай кезінен-ақ зеректігімен көзге түседі. Кейін ол Семей қаласында 3 жылдық медресе тәрбиесін алады.Абай көпті көрген әжесі Зеренің тәрбиесінде болды. Шешесі Ұлжан да ақылды ананың бірі болған. Әкесі Құнанбай Өскенбайұлы орта жасқа келгенде атқа мініп, ел билеу жұмысына араласқан заманы, Ресей патшалығының Қазақстанның батысы мен орталық аймағын отарлап, ел билеу жүйесін өз тәртібіне көндіре бастаған кез.Құнанбай өз заманында ел басқарған адам болды. Ол ел билеу ісіне балаларының ішінде Абайды баулып, араластырды. Абайды оқудан ерте тартып, оқудан шығарып алуы да сол билікке ұлын қалдыру мақсатында еді. Әке еркімен ел ісіне жастай араласқан Абай тез есейіп, балалықтан да ерте айырылып, жастайынан ел ішіндегі әңгіме, сөз өнерін, билердің шешендік өнеріне құлақ салып, өзінің ерекше талантымен бойына сіңіре білді. Елі үшін әділет жолын ұстанған Абайдың үстінен арыз да жазылып, үш-төрт ай тергеліп, ақталып шықты.Әке-шешесінің қасында жүрсе де жас Абай оқудан қол үзбейді, бос уақытында қазақтың мәдениетін, араб, парсы, шағатай тілдерін үйренеді. Шығыс әдебиетінің алыптары Низами, Хожа Хафиз, Науаи, Физули т. б. ақындарының өлеңін жаттап өседі. Кейін ол орыс әдебиеті мен тілін өздігінен үйреніп, орыстың ұлы ойшылдары Пушкин, Гоголь, Лермонтов, Щедрин, Некрасов т. б. Шығармаларымен танысады. Сонымен бірге ағылшын ғалымы Дарвиннің, Шекспирдің шығармаларын да оқиды. Соның арқасында дүниетанымын кеңітіп, білімін шыңдай береді. Абай ауқатты отбасынан шықса да халқына үнемі жақын болды, олардың дауын даулап, мұңын жоқтады.Жасы отыздан асқан Абай орыс тіліндегі кітаптарды мықтап оқуға бұрылады. Сол кезде Семейге айдалып келген орыс демократтарымен танысады. Соның ішінде өзінің ерекше танысып, араласқаны Михаэлис болды. 1880 жылдары айдалып келген Долгополов, Леонтьевтермен да танысып, өзі олардан үйрене жүріп, өзі де оларды халқының салт-дәстүрімен таныстырып, қол ұшын берді.Ақынның шығармашылықпен еркін араласуы 1860 жылдар болды. Ол кезде Абай өлеңдерін басқа аттармен жариялаған, тек 1886 жылы «Жаз» деген өлеңінен бастап өз атын қоя бастайды. Ақынның «Жаз», «Күз», «Қыс», «Жазғұтыр», сонымен қатар «Жасымда ғылым бар деп ескермедім», «Ғылым таппай мақтанба», «Интернатта оқып жүр», «Сегіз аяқ» өлеңдерінің сол кездегі әлеуметтік жағдайларды түсіну үшін маңызы зор.Абайтанудың білгірі М. Әуезовтің атап көрсеткендей, Абай мұрасының нәр алған рухани үш арнасы: өз халқының мәдени мұрасы мен Шығыс, Батыс елдерінің рухани қазынасы болды. Оқи жүріп, білімін толықтыра жүріп қырықтан асқан шағында біржола ақындыққа берілді.Туған халқын сүйіп, оны қасіреттен құтқаруды, бодандыққа қарсы Абай халқын оятып, береке-бірлікке шақырды. Туған халқы да Абайын сүйіп, қатты құрметтеді. Өмірлік мағынасы зор өлеңдерін жатқа айтып, тұмардай сақтады. Шынында әр сөзі теңіздің тереңіне тартқандай мың батпан ойдан туған, кісіге берер шабыты мен шапағаты мол Абай әр қазақтың бағдаршамы іспетті.Абай өлеңдері бай философиялық, курескерлік қасиетке ие. Ол ең алдымен қазақтың телегей –теңіз ауыз әдебиетінен сусындап, батырлар жыры мен ғашықтық жырларының үрдісіне мұрагерлік етті. «Ескендір», «Масғұт», «Әзім әңгімесі» – Абайдың шығармашылық мұрасындағы поэмалары да зерттеушілердің назарында. Абай қазақ өлең үлгісін жаңаша тұрғыдан байыта түсті. Сондықтан да Абай қазақ жазба әдебиетінің негізін қалаушы деуге болады.Абайдың ақындық дәстүрін ақынның көзі тірісінде тікелей дамытып, жалғастыраған ақын шәкірттері болған. Солардың ішінде ерекше орын алатыны Абайдың өз балалары.Абай тек қана ақын емес, сонымен бірге сазгер. Халық арасынан шыққан таланттарды танып, олардың еңбегін таратушы болды. Абайдың ән шығармашылығы қазақтың халық музыкасында ерекше орын алады. «Сегіз аяқ», «Айттым сәлем, Қаламқас», «Желсіз түнде жарық ай» т. б. әндері әлі күнге халық жүрегінен жылы орын алған.Абай өзінің шығармашылығында қара сөзге ерекше мән берген. Абай поэзиясының арқауы ғылым, білім, еңбек – осы қара сөздерде жалғасып дамиды. Қара сөздерден адамның көңіл-күйінің жарығы мен қараңғысының айнасы болған – күлкі мен қайғы туралы педагогтар арасында осы күнге дейін айтылмаған тың ой табамыз. Өйткені күлкі мен қайғы туралы ешкім Абайдай тап басып айта алмаған. Абай «күлме» демейді тек «орынсыз күлкіден сақ бол» дейді. Абай өз шығармалары арқылы рухани бірлікке шақырады.Қорыта айтқанда, Абай қазақтың демократ ақыны, ұлы ойшыл, философы. Ол қазақ тілінің мәйегінен көптеген өлеңдер мен дастандар сондай-ақ, басқа да философиялық шығармалар жазды.Абайды Абай еткен, асыл сөзімен өлең етіп ұйытып, жүрегіне жыр болып байланған қасиеті – өмірден әділет, мейірім, сенім, адалдық іздеу барысында тапқан танымдық олжалары, санасын сарғайтып барып көзін ашқан тұжырым тоғыстары өлең арқылы өріліп жатыр.Абай өлеңдерінің тақырыбы жан-жақты әлеуметтік аясы кең. Өлеңдері халықты өнерге, білімге, ғылымға шақырады, әрі жанға жайлы, жүрекке жылы тиетін махаббат өлеңдері болып келеді. Сондықтан Абай өлеңдері XIX ғасырдағы «қазақ қоғамының айнасы» деп те аталады.   Ақын 1904 жылы туған жерінде қайтыс болды. Сүйегі Жидебай деген жерге қойылды. Қазір сол Жидебайда ақынның өзі тұрған үйде әдеби-мемориалдық мұражайы бар. Жер бетіндегі күллі қазақ қауымы өздерінің ұлы Абайымен мақтанады. Олар күн өткен сайын Абайды жаңа қырынан тануда. Өйткені Абай мұралары бүгін де, болашақта да өзінің өміршеңдігімен мәңгі жасайтын ғажап туындылар.Абай шығармалары қазірдің өзінде көптеген тілдерге аударылып, әлем халықтарының жақсы бағасын алуда. Соның бір дәлелі, Қытай Халық Республикасында Абай шығармаларының қазақша нұсқаларынан сырт оның үш бірдей дастаны және өлеңдері мен қара сөздері қытай тілінде жарық көрді.Ақынның өз кіндігінен он бала тарады. Бәйбішесі Ділдәдән: Ақылбай, Әкімбай, Әбдірахман, Райхан, Күлбадан, кенже баласы Мағауия. Екінші әйелі Әйгерімнен (Шүкіман) – Тұрағұл, Мекайыл, Ізкәйіл, Кенже. Абайдың үміт күткен талантты балалары: Әбдірахман, Мағауия, Тұрағұл, Мекайыл. Әкелерінің өлеңдерін жатқа айтып, халық арасына таратқан, әнші, домбырашы болған.Абай есімін еске қалдыру мақсатында көптеген шаралар жүзеге асты. Ең алдымен, Жидебайдағы Абай қыстауы қалпына келтіріліп, ол Семейдегі Абай қорық мұражайының филиалына айналдырылды. Ақын жерленген зиратқа гранит пен мрамордан құлпытас орнатылды. Семейде және Қарауылда ескерткіш орнатылды.

Айгүл Үлкенбаева – қазақтың көрнекті домбырашысы, күйшісі және музыкалық педагогы, қазақ аспаптық музыкасының дамуына зор үлес қосқан. Көптеген құрметті атақтардың иегері, ол өмірін ұлттық музыкалық мұраны сақтауға және насихаттауға арнады.1962 жылы Гурьев облысының Исатай ауданында дүниеге келген. Музыкалық қабілеті бала кезінен байқалды, оған отбасындағы шығармашылық орта ықпал етті – оның әкесі Нариман Үлкенбаев белгілі домбырашы және композитор болған. Айгүл П.И.Чайковский атындағы Алматы музыкалық училищесін, содан кейін Алматы мемлекеттік консерваториясының халық аспаптары факультетін бітірді. 1979 жылы Қазақ мемлекеттік академиялық халық аспаптары оркестрінде кәсіби мансабын бастады.1993 жылдан бастап Құрманғазы атындағы Қазақ ұлттық консерваториясында дәріс береді, онда домбыра кафедрасының профессоры болды. 2006 жылы жаңа буын күйшілерді тәрбиелеуге ықпал ететін жеке музыкалық студиясын ашты. Сондай-ақ республикалық және халықаралық конкурстарда қазылар алқасының құрметті мүшесі және комиссия төрағасы болды.Айгүл Үлкенбаева халық күйлерін де, қазақ музыкасы классиктерінің, атап айтқанда Құрманғазы, Дина Нұрпейісова, Дәулеткерей, сондай-ақ заманауи күйшілердің де шығармаларын шебер орындайды. Оның шығармашылығы дәстүр мен жаңашылдықты біріктіреді, бұл оның орындау мәнерін ерекше етеді.Айгүл Үлкенбаеваның концерттері Қазақстанның беделді залдарында өтті, оның ішінде Абай атындағы опера және балет театры және «Қазақстан» орталық концерт залы. Оның шығармалары бірнеше аудио- және бейнедискілерде шығарылды, олардың арасында «Күй – ана», «Ақ Шолпан», «Құлағыңнан кетпесін» бар. 2011 жылы әртістің бай шығармашылық жолын көрсететін «Күй ғұмыр» атты кітабы жарық көрді.Бүгінде Айгүл Үлкенбаева қазақ күйшілерінің жаңа буынына өнеге көрсетіп, ұлттық музыкалық мұраны насихаттап келеді.

Айман Мусахаджаева – қазақ музыка өнерінің шынайы жұлдызы, оның скрипкасы әрбір тыңдаушының жүрегіне терең әсер етіп, сезімдер мен ойларды баяндайды. Оның өнері уақыт пен кеңістіктен тыс, жан дүниесін терең түсінуге мүмкіндік береді.Айман Мусахаджаева – жас кезінен музыканың құдіретіне ғашық болған тұлға. Скрипка оның өмірінің бір бөлшегіне айналды. Бала кезінде-ақ оның орындаушылық шеберлігі мен ерекше дарындылығын байқаған ұстаздары болашақта оны әлемдік деңгейдегі өнер иесі деп болжаған. Ол өзінің музыкалық білімін Мәскеудегі әйгілі профессор Валерий Климовтан алды, және сол жерде оның шеберлігі шыңдалып, халықаралық сахналарда танымал болуына жол ашылды.Айманның өнері тек сахналық өнермен шектелмейді. Ол педагог, музыкалық мектептердің негізін қалаушы, қазақ музыкасының болашақ жұлдыздарын тәрбиелеуші ұстаз. Оның жетекшілігімен құрылған «Академия солистер» және Қазақ ұлттық өнер университеті – жаңа дарындардың дамуына бағытталған маңызды орындарға айналды. Айман Мусахаджаева қазақ музыкасының әлемдік сахнада танылуына үлкен үлес қосып, жас музыканттарды жаңа биіктерге жетелеуде.Оның жетістіктері тек атақтар мен марапаттармен өлшенбейді. Айманның шеберлігі мен өнері – оның жүрегінен шығып, тыңдаушының жүрегіне жол табады. Ол Қазақстанның халық әртісі, Еңбек Ері, халықаралық байқаулардың лауреаты ретінде өз елінің музыкалық мәдениетінің көрнекті өкілі.Айман Мусахаджаева – тек өнер әлемінің ірі тұлғасы ғана емес, ол өз өнерімен әлемге қазақ мәдениетінің тереңдігін, сезімталдығын және күштілігін танытқан адам. Оның шығармашылығы – адамның ішкі әлемін сөзсіз қозғайтын, мәңгілік әуендер мен эмоциялар тудырады.

Айсултан Сейітов – халықаралық деңгейде танымал қазақстандық режиссер және клипмейкер, өзіне тән визуалды стилі мен ТМД елдерінің танымал артистерімен жұмыс істегені арқылы танылған.Айсұлтан 1997 жылы 31 қаңтарда Алматы қаласында дүниеге келген. Астана қаласындағы қазақ-түрік лицейін бітіргеннен кейін, Нью-Йорк киноакадемиясында режиссура мамандығы бойынша білімін жалғастырды. Оқу кезінде оның қысқаметражды фильмі «Шакал» (2016) Голливуд бульвары кинофестивалінде «Ең үздік режиссура» номинациясында марапатталды.Клипмейкингке алғашқы қадамдарын Джая Миядзакидің «По ветру» әніне түсірілген бейнемен жасады. Алайда оның шығармашылығында нағыз серпіліс Moldanazar («Жаным сол») және Ninety One топтарының бейнемазмұндары болды.«Медина» клипі үшін Jah Khalib үшін түсірген бейнесі оған үлкен танымалдылық әкелді, бұл бейнеқұжат Қазақстан тарихындағы ең қымбат музыкалық бейне атанды.2018 жылы MiyaGi & Endgame дуэті туралы «Charisma» атты деректі фильм түсірді, ал 2019 жылы «вДудь» YouTube-шоуында киноиндустрияға қалай келгені туралы әңгімеледі.Айсұлтан Сейітов сондай-ақ толықметражды кино саласында да жұмыс істейді. 2020 жылы ол алғашқы толықметражды «Каш» фильмінің түсіріліміне қатысты, басты рөлді Еркебұлан Дайыров сомдайды, сондай-ақ жобада Александр Пал мен Варвара Шмыкова да қатысады.Айсұлтан Сейітов – қазақ кинематографистерінің жаңа буынының жарқын өкілі, Қазақстан өнерін әлемдік аренада насихаттап жүрген тұлға.

Ақжол Нұсқабекұлы Мейірбеков – қазақ эстрадасының танымал әншісі, композитор және мәдениет қайраткері. Ол 1950 жылы 7 шілдеде Түркістан қаласында дүниеге келді. Ақжолдың шығармашылығы қазақ музыкасында үлкен із қалдырды.Ақжол Мейірбековтың білім жолы әуелі Шымкент қаласындағы Қ. Сыпатаев атындағы орта мектепте басталып, кейін Өзбекстанның Наманган қаласындағы музыка училищесінде жалғасты. Ол жоғары білімін Ташкент ауыл шаруашылығы институтында агроном мамандығы бойынша алды.1978 жылы Ақжол Мейірбеков партия мүшесі болып сайланған соң, музыка әлеміне қадам басып, 1979 жылдан бастап "Қазақконцерт" шығармашылық бірлестігі құрамында өнер көрсетті. Ол 1978 жылдан 1985 жылға дейін әйгілі "Дос-Мұқасан" ансамблінің әншісі болды. Сонымен қатар, Алматы облыстық филармониясының «Арқас», «Сазген» және «Адырна» топтарында 1994 жылға дейін өнер көрсетті. 1996 жылға дейін «Гүлдер» ансамблінің көркемдік жетекшісі қызметін атқарды. 2001 жылы өзінің жеке «Ақжол» музыкалық театрын құрып, қайтадан «Дос-Мұқасан» ансамбліне қосылды.Ақжол Мейірбековтың репертуарында қазақтың халық әндері мен белгілі композиторлардың шығармалары болды. Оның орындауындағы «Айгөлек», «Назқоңыр», «Сұлу қыз», «Туған жер», «Кешір мені» және басқа да көптеген әндер қазақ музыкасының асыл қазынасына айналды.Ақжол Мейірбековтың еңбегі жоғары бағаланды. Ол 1994 жылы Қазақстанның еңбек сіңірген әртісі, 2005 жылы «Ерен еңбегі үшін» медалімен марапатталды, 2011 жылы «Құрмет» орденімен наградталды.Ақжол Нұсқабекұлы Мейірбеков қазақ мәдениетіне сіңірген еңбегі үшін халық жүрегінде мәңгі сақталады.

Алтынбек Қоразбаев – қазақ музыкасының дамуына зор үлес қосқан көрнекті қазақстандық композитор, әнші және педагог. 1948 жылы 1 ақпанда Жамбыл облысы Мерке ауданының Қызылсай ауылында дүниеге келген. Ол кішкентайынан музыканың ортасында өсті: анасы жағынан туыстары ақындар болған. Жастайынан орыс гармоникасында, кейінірек домбырада ойнауды үйреніп, бұл оның болашақ жолын айқындады.Қоразбаев өзінің кәсіби музыкалық білімін Жамбыл мәдени-ағарту училищесінде алып, кейін 1973 жылы Құрманғазы атындағы Алматы мемлекеттік консерваториясын бітірді. Осыдан кейін ол Қазақстанда да, одан тыс жерлерде де кеңінен танымал болған «Алатау» эстрадалық ансамблін басқарды. Кейін Жамбыл облыстық филармониясын басқарды, педагогикалық қызметпен айналысты және Тараз бен Алматыдағы мәдениет мекемелерін басқарды.2003 жылдан бастап Алтынбек Қоразбаев «Қазақконцерт» Қазақ мемлекеттік гастрольдік-концерттік бірлестігінің жетекшісі болып табылады.Оның әндері қазақ музыка мәдениетінің ажырамас бөлігіне айналды. Ең танымал шығармаларының қатарында – «Аяулы Таразым», «Кенен ата», «Сырғалым», «Қара кемпір», «Қара шал», «Бозторғай», «Шашбаулым», «Әгугәй, домбыра», «Сағындым Кенен атамды», «Ақмоншақты ауым», «Жиырма бес», «Үшқоңыр», «Сарыарқа», «Елге сәлем» және басқа да көптеген әндері бар.Қоразбаевтың ең маңызды туындыларының бірі – оның 24 жасында жазған «Сағындым Алматымды» әні. Ол Алматының музыкалық визит карточкасына айналып, Валентина Толкунова, Роза Рымбаева және «МузАРТ» тобы (Мейрамбек Беспаев, Сәкен Майғазиев, Кенжебек Жанәбілов) сияқты танымал әртістер орындады.Мәдениет пен өнер саласындағы еңбегі үшін Алтынбек Қоразбаев көптеген марапаттарға ие болды:- Қазақстанның халық әртісі (1993)- Қазақ КСР-нің еңбек сіңірген мәдениет қызметкері (1990)- Қырғыз Республикасының халық әртісі (2024)- Қазақстан Республикасының Мемлекеттік сыйлығының лауреаты (2004)Қоразбаевтың шығармашылығы әлі күнге дейін сұранысқа ие және көпшілік сүйіп тыңдайды, оның әндері Қазақстан сахналарында және одан тыс жерлерде қазақ халқының рухы мен дәстүрлерін жеткізеді.

Аружан Саин — қазақстандық тележүргізуші, актриса, продюсер, қоғам қайраткері және кәсіпкер. Ол 2019 жылдан бастап 2023 жылға дейін Қазақстандағы Бала құқықтары жөніндегі уәкіл қызметін атқарып, балалардың құқықтарын қорғау және олардың мүддесін белсенді түрде қорғауға көп күш жұмсады.Аружан Саин Қызылорда қаласында дүниеге келген, Алматыдағы қазақ гимназиясын бітіріп, жас кезінде география пәнінен республикалық олимпиадалардың жеңімпазы болды. Кейін Қазақ мемлекеттік университетінің география факультетіне оқуға түсті. 1994 жылдан бастап теледидарға жұмысқа қабылданып, халық арасында кең танымал «Тез және дәмді», «Еркемай», «Аналар мектебі», «Балаларға өмір сыйла» сияқты бағдарламалардың жүргізушісі болды.2006 жылы Аружан Саин «Мейірімділік ерікті қоғамы» қайырымдылық қорын құрды. Бұл қор балалар үйінің тәрбиеленушілеріне көмек көрсету, балалардың құқығын қорғау және әлеуметтік қолдауды қамтамасыз ету мақсатында белсенді жұмыс атқарып келеді. Аружанның қайырымдылық жұмыстары оның қоғамдағы ықпалы мен беделін арттырды. Ол «Алтын жүрек», «Жылдың халық қалаулысы» сияқты бірнеше марапатқа ие болып, «Құрмет» орденімен де марапатталған.

Асанәлі Әшімов – қазақ театры мен киносының аңызы, актер, режиссер, сценарист, педагог және Қазақстанның Еңбек Ері.1937 жылы туған, Қазақ консерваториясының театр факультетін бітірген, ал 1963 жылдан бастап өмірін М.Әуезов атындағы Қазақ драма театрымен байланыстырған. Сахнада 50-ге жуық рөл сомдап, сахнаның көрнекті шеберлерімен жұмыс істеді.Оның кинематографиялық мансабы «Ботагөз» (1958) фильмінен басталды. Нағыз даңқ оған «Қыз Жібек» (1970) және «Атаманның ақыры» (1973) фильмдеріндегі рөлдері әкелді, онда ол чекист Чадьяровты сомдады. Бұл кейіпкердің шытырман оқиғалары «Транссібір экспресі» (1977), «Маньчжур нұсқасы» (1989) және «Сіз кімсіз, мистер Ка?» фильмдерінде жалғасын тапты (2009).Режиссер ретінде Әшімов «Айдаһар жылы» (1981), «Аңызға айналған Шоқан» (1985), «Жусан» (1986), «Қозы Көрпеш – Баян Сұлу» фильмдерін түсірді.2017 жылы ол театрлық мансабын аяқтады, оның өнерге қосқан үлесі зор.

Асылбек Жасаралулы Еңсепов 1980 жылы 5 сәуірде Ақтөбеде дүниеге келген. Ол Әлімұлы тайпасының Шекті руынан шыққан. Оның алғашқы музыкалық ұстазы әкесі – композитор Жасарал Еңсепов болды.Бастапқыда Асылбек скрипкада ойнауды үйренді, бірақ кейін домбыраға ауысты. Ахмет Жұбанов атындағы музыка мектебін, содан кейін 2000 жылы Құрманғазы атындағы Қазақ ұлттық консерваториясын бітірді.1999 жылдан бастап жеке орындаушы ретінде өнер көрсете бастады. Әкесімен бірге домбыра, эстрада, күй, компьютерлік аранжировка және орындауды біріктіретін ДЭККО стилін дамытуда.1990 жылы жасөспірімдер арасындағы республикалық домбырашылар байқауының бас жүлдесін жеңіп алды. 1992 жылы Қазақстандық қордың стипендиаты болдымәдениеті «Жаңа есімдер». 1998 жылы Қырғызстанда өткен «Ыстықкөл» эстрадалық және фольклорлық музыка халықаралық фестивалінің бас жүлдесін жеңіп алды, Құрманғазы атындағы халықаралық байқаудың жеңімпазы және «Шабыт» республикалық шығармашыл жастар фестивалінің лауреаты атанды. Сол жылы Қазақстан Жастар одағы сыйлығын алды.1999 жылы «Жыл әні – Алтын диск» телефестивалінің «Жылдың жаңалығы» номинациясында жеңімпазы атанды. 2003 жылы «Платиналы Тарлан» тәуелсіз сыйлығының лауреаты атанды, 2004 жылы «Тарлан» сыйлығын, ал 2005 жылы «Дарын» мемлекеттік сыйлығын алды. 2009 жылы MuzZone телеарнасының жылдың ең үздік альбомы үшін музыкалық сыйлығына ие болды. 2016 жылы оған «Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері» атағы берілді.Бірнеше альбом шығарды, оның ішінде «Адай» (1998) және «Ұлы Жібек жолы» (2006) бар.Асылбек Еңсепов қазақ мәдениетін шетелде таныстырып, белсенді түрде гастрольдік сапармен жүр. 2011 жылы Минск қаласында жеке концертін берді.Асылбек Еңсепов – дәстүрлі домбыраның үніне заманауи аранжировкалар мен электрондық элементтерді енгізген жаңашыл әртіс. Оның стилі қазіргі қазақ аспаптық музыкасының ерекшелігіне айналды, ал оның домбыраны танымал етуге қосқан үлесі зор.

Ахмет Қуанұлы Жұбанов – көрнекті қазақ музыка зерттеушісі, композитор, дирижер, педагог және халық музыкасын зерттеуші. Ол халық күйлерін жазып, сақтап қана қоймай, ұлттық музыка мәдениетінің символына айналған қазақ халық аспаптар оркестрін құрды.1906 жылы 29 сәуірде Қосуақтам мекенінде (қазіргі Ақтөбе облысы) дүниеге келген. Бала кезінен музыкаға қызығушылық танытып, алғашқы сабақтарын күйші Талымнан және ауыл мұғалімі К. Ашғалиевтен алды. Оның қалыптасуына жазушы Ж. Тлепбергенов пен оның ағасы, ғалым-лингвист Құдайберген Жұбанов маңызды рөл атқарды. Ленинградта М. Глинка атындағы музыкалық техникумда және Н. Римский-Корсаков атындағы консерваторияда музыкалық білім алды.Қазақстанға оралғаннан кейін өзін ұлттық музыка өнерін дамытуға арнады.1933 жылы қазақ тіліндегі алғашқы «Музыкалық әліппесін» құрастырды, ал бір жылдан кейін домбырашылар ансамблін құрды, ол кейін Құрманғазы атындағы қазақ халық аспаптар мемлекеттік оркестріне айналды. Қазақ филармониясының көркемдік жетекшісі, Алматы консерваториясының ректоры болды, қазақ музыкасының тарихы мен дирижерліктен сабақ берді.Ахмет Жұбанов – «Құрманғазы», «Қазақ халық композиторларының өмірі мен шығармашылығы», «Ғасырлар пернесі», «Ғасырлар бұлбұлы» ғылыми еңбектерінің авторы. Ол сондай-ақ «Абай» және «Төлеген Тоқтаров» операларын, симфониялық поэмаларды, әндерді, пьесалар мен фильмдерге музыка жазды.Оның шәкірттерінің арасында Шамғон Қажғалиев, Нұрғиса Тілендиев, Гүлнафис Баязитова, Фатима Балғаева, Фуат Мансұров, Хабидолла Тастанов сияқты танымал музыканттар бар.Ахмет Жұбанов 1968 жылы 30 мамырда дүниеден өтіп, Қазақстан мәдениеті мен музыкасында баға жетпес мұра қалдырды.

Әбдіжәміл Нұрпейісов – Қазақстанның көрнекті жазушысы және қоғам қайраткері, қазақ әдебиетінің аса танымал тұлғасы. 1924 жылы 22 қазанда Қызылорда облысының Үшқон шағын ауылында дүниеге келген. Бала кезінен қазақ мәдениетінің дәстүрлеріне бойлап, оның шығармашылығында сол дәстүрлер көрініс тапты.1943 жылы ол әскери майданға қатысып, ВКП(б) қатарына қабылданды. Бұл кезең оның шығармашылығына терең әсер етті, соның ішінде қазақ халқының ауыр тұрмыс-тіршілігін баяндайтын «Қан мен тер» эпопеясы туды. Әбдіжәміл Нұрпейісовтің әдеби қызметі осы эпопеямен басталып, оның әсері мен маңызы әдебиет тарихында айрықша орын алады.2000 жылы Нұрпейісов Арал теңізінің өткір экологиялық мәселесін қозғайтын «Соңғы қарыз» дилогиялық романын жазды. Бұл шығарма кеңінен танылып, 2003 жылы Шолохов атындағы сыйлыққа ие болды. Жазушының кітаптары бірнеше тілдерге, оның ішінде француз, неміс, испан, қытай және араб тілдеріне аударылған, бұл оның шығармашылығының халықаралық деңгейде мойындалғанын көрсетеді.Әдебиетпен қатар, Әбдіжәміл Нұрпейісов дарынды аудармашы да болды. Ол әлем әдебиетінің классиктерінің шығармаларын қазақ тіліне аударып, қазақ әдебиетінің дамуында үлкен үлес қосты. Атап айтқанда, ол Антон Чехов пен Максим Горькийдің шығармаларын, сондай-ақ испан драматургі Алехандро Кафес пьесаларын бейімдеді.Нарық заманында Нұрпейісов халықаралық Қазақ ПЕН-клубын құрып, оның президенті болып ұзақ уақыт қызмет етті. Оның басшылығымен «Таң-Шолпан» әдеби-қоғамдық журналы жарық көріп, қазіргі қазақ қаламгерлері үшін маңызды алаңға айналды.Әбдіжәміл Нұрпейісов 2022 жылдың 5 ақпанында өмірден озды. Ол өз артында мол әдеби мұра ғана қалдырмай, қазақ сөз өнеріне шексіз берілгендіктің үлгісін көрсетті.

Әбілхан Қастеев – қазақ кескіндемесінің негізін қалаушы, Қазақ КСР халық суретшісі, ұлттық өнер тарихында жарқын із қалдырды. Оның шығармашылығы қазақ халқының өмірін, салт-дәстүрін, мәдениетін және табиғатын көрсетеді.1904 жылы 4 қаңтарда Жетісу облысында (қазіргі Алматы облысы) орналасқан Чижин ауылында дүниеге келген. Ұлы жүздің Суан тайпасынан шыққан. Оның өнер жолы 1929 жылы Алматыдағы белгілі орыс суретшісі Николай Хлудовтың көркемсурет студиясына түсуімен басталды. Өз біліктілігін арттыра отырып, 1934 жылдан 1937 жылға дейін Мәскеудегі Н.К.Крупская атындағы көркемсурет студиясында оқыды.Әбілхан Қастеев Қазақстан бейнелеу өнерінің қалыптасуының бастауында тұрды. 1944 жылы Қазақ КСР халық суретшісі атағына ие болды. 1954–1956 жылдары Қазақстан Суретшілер одағын басқарды, ұлттық көркем мұраның дамуына белсенді қатысты.Бірнеше шақырылымдағы Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің депутаты бола отырып, Қастеев өнерге ғана емес, елдің қоғамдық өміріне де үлес қосты.Қастеев қазақ халқының өміріне, ауыл шаруашылығына және тарихи оқиғаларға арналған көптеген картиналар жазды. Оның танымал жұмыстарының арасында:Жанрлық көріністер: «Колхоз сүт фермасы», «Бие сауу», «Мақта жинау», «Колхоз тойы», «Қыз алып қашу», «Сатып алынған қалыңдық», «Алтын дәні».Пейзаждар және индустриалды мотивтер: «Ақсай карьері», «Медеу биік таулы мұз айдыны», «Түрксіб», «Талас алқабы», «Қапшағай даласы».Көрнекті тұлғалардың портреттері: Амангелді Иманов, Кенесары Қасымов, Абай Құнанбаев, Шоқан Уәлиханов, Жамбыл Жабаев, сондай-ақ оның анасы.Оның жұмыстары терең мәнерлілігімен, егжей-тегжейге назар аударуымен және туған жерге деген сүйіспеншілігімен ерекшеленеді.Әбілхан Қастеевтің шығармашылық мұрасы қазіргі суретшілерді шабыттандыруды жалғастыруда. Бүгінде оның жұмыстары Қазақстанның ең ірі көркем мұражайында – Қазақстан Республикасының Мемлекеттік өнер мұражайында сақтаулы, ол шебердің есімімен аталады.Әбілхан Қастеев 1973 жылы 2 қарашада дүниеден өтті. Ол Алматыдағы Кеңсай зиратында жерленген, бірақ оның өнері Қазақстанның ұлттық мәдениетінің бір бөлігі болып мәңгі қалды.

Әзірбайжан Мәмбетов – аты аңызға айналған режиссер, педагог, Қазақстанның Халық қаһарманы және КСРО халық әртісі. Есімі Қазақстан театры мен киносының тарихына мәңгі жазылған тұлға.1932 жылы 2 қыркүйекте Савинка ауылында (қазіргі Волгоград облысы, Ресей) дүниеге келген. Соғыс жылдары оның отбасы Алматыға көшіп келеді, оның өнердегі жолы осы қалада басталды. Жас кезінде-ақ ерекше қабілеттерін танытты – Алматы театр-көркемсурет училищесінің актерлік факультетін және бір уақытта хореографиялық училищені бітірді. Қазақ КСР Ән-би ансамблінің солисі болды.ГИТИС-те режиссерлік білім алғаннан кейін ол өзін талантты режиссер ретінде танытты. М. Әуезов атындағы Қазақ академиялық драма театрында жұмыс істеді, онда 1965 жылы бас режиссер, кейіннен директор болды. Жұмыс істеген жылдары екі жүзден астам спектакль қойды, олардың көпшілігі танымал болды.1978 жылы театрдан уақытша кетіп, "Қазақфильм" киностудиясын басқарды, содан кейін қайтадан театрлық қызметке оралды. Оның қойылымдары Қазақстанда ғана емес, халықаралық сахналарда да – Мәскеуде, Прагада, Ташкентте де қойылды. Шыңғыс Айтматовтың "Ана - Жер ана" спектаклі Ирандағы халықаралық фестивальде, ал "Қозы Көрпеш - Баян Сұлу" Франциядағы "Театр Ұлты" фестивалінде көрсетілді.Әзірбайжан Мәмбетов спектакльдерді ғана қойып қоймай, талантты актерлер мен режиссерлердің тұтас буынын тәрбиеледі. Ол Қазақ ұлттық өнер академиясында сабақ берді.Ол қоғам қайраткері болды, үш рет Қазақстан Жоғарғы Кеңесінің депутаты болып сайланды, Театр қайраткерлері одағында жұмыс істеді. 2000 жылы ол ең жоғары мемлекеттік марапатқа – Қазақстанның Халық қаһарманы атағына ие болды.2009 жылы 18 қарашада дүниеден өтті. Бірақ оның шығармашылығы мен мәдениетке қосқан үлесі адамдардың жүрегінде, театр сахналары мен экрандарында мәңғі сақталады. Әзірбайжан Мәмбетов – қазақстандық театрдың келбетін өзгерткен, жаңа буынға үлгі болатын мұра қалдырған режиссер.

Әлихан Нұрмұхамедұлы Бөкейхан (1866–1937) – мемлекет және қоғам қайраткері, оқытушы, журналист, этнограф. «Алаш» партиясының негізін қалаушылардың бірі және Алаш автономиясы үкіметінің төрағасы (1917–1920) болды.Ресей империясының 1-ші шақырылған Мемлекеттік думасының депутаты болды. 1917 жылы Қазақстан бойынша Уақытша үкімет комиссары қызметін атқарды.Қазақ халқы, ұлттық қозғалыс және Ресейдің қоныстандыру саясаты туралы зерттеулерді қоса алғанда, елеулі ғылыми және публицистикалық мұра қалдырды. Оның еңбектері 15 томдық шығармалар жинағына енді (Астана, «Алашорда» қоғамдық қоры, 2017–2020).1937 жылы қудаланып, Мәскеудегі Бутырка түрмесінде атылды. Әлихан Бөкейханов - қазақтың ұлттық жаңғыруы жолында еңбектеніп, ғұмырын арнаған қайраткер.

Әлібек Дінішев – аты аңызға айналған қазақ теноры, өнер мен вокалдық шеберліктің символы болып саналатын тұлға. 1951 жылы Алматыда дүниеге келген ол бала кезінен сахнаны армандап, музыкаға деген қызығушылығын білдірді. Алғашқы қадамын баянда ойнаудан бастап, кейін музыка училищесінің дирижерлік-хор бөліміне түсіп, Құрманғазы атындағы Қазақ ұлттық консерваториясын тәмамдады.Әлібек Дінішевтің сахналық өнері 1976 жылы Қазақ Мемлекеттік опера және балет театрында басталды. Ол кейін Қазақ Мемлекеттік опера театрында және Қазақ мемлекеттік филармониясында өнер көрсетті. Әншінің дауысы Мәскеудегі Үлкен театрдан бастап, Еуропаның ең ірі концерт залдарына дейін естілді. Репертуарында қазақтың халық әндері мен классикалық ариялардан бастап, романстарға дейін көптеген шығармалар бар. Оның "Евгений Онегин" операсындағы бейнесі кең танымал болып, оның интерпретациясы стандартқа айналды.Әлібек Дінішев өнерге деген адалдығымен, терең сезімі мен шынайылығымен көрермендер мен тыңдармандарды ерекше әсерге бөледі. Ол бүгінгі күні қазақ опера мектебінің символы әрі халқының шынайы үні болып, өнер сүйер қауымды қуанта береді.

Әлішер Кәрімов – қазақ эстрадасының жарқын өкілдерінің бірі, оның шығармашылығы әртүрлі мәдениеттер мен музыкалық дәстүрлерді біріктіреді. Кішкентай кезінен вокалға дарындылығын танытып, өнерге деген құштарлығымен танылған Әлішер бүгінде Қазақстанның ең танымал орындаушыларының қатарына кіреді.Әлішердің шығармашылық жолы балалар байқауында жеңіспен басталды, бірақ оның кәсіби танылуы 2005 жылы «SuperStar KZ» жобасының финалисті болғаннан кейін басталды. Осы кезеңнен кейін ол Қазақстанның атынан халықаралық байқауларға қатысып, «Славян базары», «Жаңа толқын», «Ереван қоңырауы» сияқты ірі вокалдық сайыстарда өнер көрсетіп, әлемдік аудиторияның назарын өзіне аударды.Әлішер Кәрімов тек музыкалық жобалармен шектелмей, телешоуларға да қатысып, Хабар арнасында жұмыс істеді. Оның жеке мансабы да қарқынды дамып, Қазақстанда және шетелде көптеген концерттер өткізді. Ол халықаралық деңгейде де танымал болып, Франция, Түркия және Болгариядағы фестивальдерде өнер көрсетті.Әлішердің қатысуымен өткен «Дауыс» шоуы ерекше назар аударуға тұрарлық. Ол суперфиналға шықты және өз шеберлігін тағы бір рет дәлелдеді. Оның ерекше дауысы мен таланты қазақ және халықаралық аудиторияның ықыласына бөленді.Әлішер Кәрімов өзінің ерен еңбегі үшін бірнеше мемлекеттік наградалармен марапатталған, соның ішінде «Қазақстан халқы Ассамблеясының 25 жылдығына» және «Халық Алғысы» медальдарымен. Бүгінде Әлішер – жай орындаушы емес, эстраданың дамуына зор үлес қосып жүрген, Қазақстанды халықаралық сахнада танытып, жас музыканттарға шабыт беретін өнерпаз.

Әлішер Утев — Қазақстанның ең табысты әрі сұранысқа ие режиссері, сценаристі және продюсері. Оның есімі қазақстандық кинематографтың хиттерімен тығыз байланысты, ал оның жобалары әрдайым миллиондаған көрермен жинайды.Өнер жолын КВН-де бастаған Алишер тез арада кино және телевидение индустриясына ауысып, культтік юморлық шоу мен сериалдармен жұмыс істеді. 2016 жылы оның «Бизнес по-казахски» фильмінің сценарийі елдегі ең кассалық франшизаның бастамасы болды. Режиссер ретінде Алишер «Брат или брак 2» комедиясымен дебют жасап, 2021 жылы «Сержан Братан» мен «5:32» веб-сериалдарымен қазақстандық YouTube кеңістігінде нағыз феномендерге айналды. 2023 жылы ол «1286» веб-сериалымен индустрияны бағындырып, қазақстандық контенттің тек танымал ғана емес, сапалы да болуы мүмкін екенін дәлелдеді. Алишер Утев — қазақстандық киноның жаңа толқынын қалыптастырып, коммерциялық табысты авторлық көзқараспен ұштастыратын тұлға.

Әмен Әбжанұлы Хайдаров – қазақ анимациясының негізін қалаушы, көрнекті режиссер, графика суретшісі және қоғам қайраткері. 1923 жылы 3 маусымда Ақмола губерниясында дүниеге келген. Ол ерте жастан шығармашылыққа бейім болды және анимация әлемінде үлкен із қалдырды.1941 жылы майданға аттанып, Сталинград шайқасына қатысқан, 1943 жылы Киев түбінде ауыр жараланып, бірнеше рет соғысқа қатысқан. Соғыстан кейін, 1950 жылы Алматы көркемсурет училищесін бітіріп, суретші-график ретінде жұмыс істей бастады.1965 жылы Мәскеуде режиссерлік курстарды тәмамдаған соң, Әмен Хайдаров Қазақфильм киностудиясында анимация шеберханасының суретшісі, режиссері және көркемдік жетекшісі қызметтерін атқарды. 1975–1983 жылдары Қазақ КСР Кинематографистер одағының хатшысы, ал 1983-1991 жылдары Қазақ Суретшілер одағының хатшысы болды.Әмен Хайдаров – Қазақстандағы алғашқы анимациялық фильмдердің авторы. Оның ең танымал туындылары арасында:• «Қарлығаштың құйрығы неге айыр?» (1967) – халық ертегісі негізінде жасалған қазақтың тұңғыш анимациялық фильмі.• «Ақсақ құлан» (1968) – ерекше стильдегі тарихи анимация.• «Қырық ертегі» (1974) – қазақ фольклоры негізінде жасалған мультфильм.Әмен Хайдаровтың шығармашылығы ұлттық анимация стилінің қалыптасуына және дамуына үлкен үлес қосты. Оның туындылары қазақ мәдениетін әлемге танытуда маңызды рөл атқарды. Ол Қазақ КСР-інің еңбек сіңірген әртісі және Қазақ КСР Мемлекеттік сыйлығының лауреаты атақтарына ие болды.Әмен Хайдаров Қазақстанның өнер саласында ерекше орын алады және оның есімі қазақ анимациясының тарихында мәңгі сақталады. 2015 жылдың ақпанында Алматыда дүниеден озды.

Қазақ халқының сүйікті актрисасы Әмина Өмірзақова 1919 жылы 8 наурызда Семей облысының Абай ауданы, Шыңғыстау бөктеріндегі Қарауыл ауылында дүниеге келген. Әкесі ерте қайтыс болып, Қаптығай есімді ағасының қолында өседі. Кейін осы ағасының отбасы 1932 жылы Алматы қаласына қоныс аударады. Осылайша Әмина Өмірзақова оңтүстік астанада білім алып жүріп Борис Ерзакович жүргізетін хор үйірмесіне қатысады. Халық ақшадан қысылған қиын заманда радиода ән айтып, үйіне ақша жіберіп көмектеседі.1934 жылы болашақ актриса Ленинград қаласындағы театр мен кино өнері институтының жастарды оқуға шақырған хабарландыруын көреді. Кейін жолы болып оқуға түсіп, актерлік шеберлік мамандығы бойынша білім алады. Небәрі 15 жастағы Әмина Өмірзақова КСРО халық әртісі Василий Меркурьев пен профессор Ирина Мейерхольдтан білім алып, актерлік техниканың қыры мен сырын меңгере бастайды. Институт қабырғасында жүріп "Ленфильмнің" көптеген туындысында екінші деңгейлі рөлдерді сомдап, кино әлеміне қадам басады.Оқуды тәмамдағаннан кейін Әмина Өмірзақова 1938 жылы Василий Меркурьев шәкірттерімен бірге Шымкент қаласында ашқан қазақ драма театрына жұмысқа тұрады. Алғаш Мұсатай Ақынжановтың "Ыбырай Алтынсарин" атты тарихи пьесасында Шәуәлидің рөлін сомдайды. Пьесада бала іс-әрекетін, жүріс-тұрысын айнытпай салуы, оның дауысын нанымды келтіруі Әмина Өмірзақованы зор табысқа жеткізеді. 1958 жылы Мәскеудегі бүкілодақтық Жастар театрының фестивалінде Шәуели мен Дмитрий Фурмановтың "Бүліншілік" пьесасындағы Камал рөлі үшін лауреат атанып, І және ІІ дәрежелі құрмет дипломымен марапатталады.Бұдан өзге ол 1938-1940 жылдары аралығында Жұмат Шанин атындағы Шымкент облыстық драма театры сахнасында Ғабит Мүсіреповтің "Қозы Көрпеш — Баян Сұлуында" басты рөлді, Гольдонидің "Екі мырзаға бір қызметшісінде" Смеральдинаны, Мұхтар Әуезовтің "Түнгі сарынында" Мөржанды сомдайды.Кейін 1949-1999 жылдары аралығында Алматы қаласында орналасқан Ғабит Мүсірепов атындағы жасөспірімдер мен балалар театрының сахнасында Шиллердің "Зұлымдық пен махаббатында" Луизаның, Қапан Бадыровтың "Алтын сақасында" мыстан кемпірдің, Борис Горбатовтың "Әкелер жастығында" Ефимчиктің, Шахмет Құсайыновтың "Рабиға", "Біздің Ғани", "Күн шуақтасында" Рабиға, Сағадат және Қанзипаның, Шекспирдің "Екі верондығында" Джулияның, Сәбит Мұқановтың "Мөлдір махаббатында" Қалисаның, Тахауи Ахтановтың "Күшік күйеуінде" Гүлжамалдың, Шыңғыс Айтматовтың "Алғашқы мұғалімінде" Алтынайдың және т.б.-лардың рөлін сомдады.

Әміре Қашаубаев (1886–1934) — қазақ әншісі және музыканты, қазақ халық музыкасын халықаралық аренада алғаш орындаушылардың бірі. Ол 1886 жылы Семей облысында дүниеге келген және жас кезінен ән айту мен домбырада ойнауға бейім болды. Керемет дауысы мен ерекше орындау мәнерінің арқасында ол өз заманының бірегей күміс көмей әншісіне айналды.1925 жылы Әміре Қашаубаев қазақ мәдениетін Париждегі декоративтік өнердің халықаралық көрмесінде таныстырды. Оның өнері еуропалық жұртшылық арасында таңғаларлық құбылыс болды, ал қазақ халық әндерін шебер орындауы оған байқаудың вокалистері арасында екінші орын алуға мүмкіндік берді. Бұл тарихи оқиға болды, өйткені қазақ музыкасы алғаш рет халықаралық сахнада шырқалды.Оның таланты мен ерекше орындау мәнерінің арқасында көптеген шетелдіктер қазақ музыка дәстүрімен алғаш рет танысты. Әміренің шетелдегі өнер көрсетуі қазақ өнері мен мәдениетін паш етті. Қиын тағдырына қарамастан ол қазақ музыкасы тарихында өшпес із қалдырды. Әншінің өмірі мен Париждегі жетістігі туралы баяндайтын “Әміре” (2018) көркем фильмі түсірілді. Бүгінде оның есімі ұлттық музыкалық мәдениетті жаңғырту және насихаттауда ерекше орын алады.

Бағжан Октябрь — Қазақстанның ең танымал жас виолончелисті, тыңдармандардың жүрегін жаулап алған виртуоз. Оның таланты, мінсіз шеберлігі және терең эмоционалды орындауы оны классикалық музыканттардың жаңа буынының жарқын өкілдерінің біріне айналдырды.Бағжан жастайынан-ақ ерекше қабілеттерін көрсетті. Ол дәстүр мен қазіргі заманды біріктіріп, классикалық шығармалардың бірегей интерпретацияларын жасайды және жаңа музыкалық формалармен тәжірибе жасайды.Оның өнері шекараны білмейді: ол танымал оркестрлермен бірге халықаралық сахналарда өнер көрсетеді және виолончель өнерін кең аудитория арасында танымал етуді жалғастыруда. Бағжан Октябрь — бұл қазақстандық музыка тарихына еніп үлгерген және жыл сайын әлемдік аренада тыңдарман ықыласына ие болып келе жатқан жұлдыз.

Байғали Досымжанов – қазақ опера өнерінің тарихында өшпес із қалдырған бірегей тұлға. Оның ерекше дауысы, сахналық харизмасы және өнерге деген шексіз сүйіспеншілігі оны жай ғана әнші емес, тұтас бір дәуірдің символына айналдырды.1920 жылы Семей қаласында дүниеге келген Байғали Досымжанов бала кезінен музыкаға әуестеніп, болашағын осы өнермен байланыстырды. Ол Алматыда білім алып, кейін Мәскеу консерваториясында кәсіби білімін жетілдірді. 1944 жылдан бастап Абай атындағы Қазақ мемлекеттік академиялық опера және балет театрының солисті болды. Оның дауыс мәнері ерекше жұмсақ, кең диапазонды әрі әсерлі еді. Әрбір рөлін жан-тәнімен орындап, кейіпкерлеріне терең өмір сыйлайтын.Байғали Досымжанов опера өнерінде тек орындаушы ғана емес, сондай-ақ оның дамуына айрықша үлес қосқан режиссер ретінде де танылды. 1960 жылдары режиссерлікке бет бұрып, ал 1964 жылы Абай атындағы театрдың бас режиссері қызметін атқарды. Ол жаңа идеялар енгізіп, сахналық қойылымдардың сапасын арттырып, әр спектакльді нағыз өнер туындысына айналдырды.Өнерге деген сүйіспеншілігі оны ұстаздыққа жетеледі. Ол консерваторияда кафедраны басқарып, жас әншілерге тәлім берді. Оның шәкірттері қазақ операсының жаңа буыны ретінде қалыптасты.Байғали Досымжановтың дауысы Қазақстан ғана емес, Еуропа, Азия, Канада елдерінде де шырқалды. Оның өнеріне шетелдік көрермендер де тәнті болып, қойылымдары үнемі аншлагпен өтетін.Өмірін өнерге арнаған Байғали Досымжанов артына өшпес мұра қалдырды. Оның шығармашылығы әлі күнге дейін жаңа ұрпақты шабыттандырып, қазақ музыкасының биік шыңында асқақтауда.

Байғали Серкебаев – танымал кеңестік және қазақстандық музыкант, пианист және ән авторы. 1958 жылы Алматыда атақты опера әншісі Ермек Серкебаевтың отбасында дүниеге келген. Әкесі Байғалидің классикалық музыкант болғанын армандады және бес жасынан бастап фортепианода ойнауды үйрете бастады.Консерваторияны бітіргеннен кейін Роза Рымбаеваның жетекшілігімен "Арай" тобында жұмыс істей бастады. Ұжымға Батырхан Шүкенов пен Владимир Миклошич музыканттары келді. 1983 жылы топ Мәскеудегі VIII Бүкілодақтық конкурста бірінші орынды иеленді.80-жылдардың соңында Серкебаев әріптестерімен бірге "Алма-ата" тобын құрды, ол кейіннен "А-Студиоға" айналды. Олардың алғашқы"Алма-Ата-Студио" альбомы new wave және funk жанрларын қазақ халық музыкасының элементтерімен үйлестірді.Филипп Киркоров естіген "Джулия" хиті ерекше құбылыс болды. Алла Пугачева топты "Рождестволық кездесулерге" шақырды, содан кейін "А-Студио" бүкіл КСРО мен Ресейде танымал болды. Содан бері ұжым ең табысты поп-топтардың бірі болып қала берді.

Батырхан Камалұлы Шүкенов (1962 жылы 18 мамыр – 2015 жылы 28 сәуір) — қазақстандық әнші, музыкант, композитор және саксофоншы, Қазақстанның ең танымал және сүйікті әртістерінің бірі. Ол аты аңызға айналған “А’Студио” тобының алғашқы солисті болды, ал кейін жеке орындаушы ретінде табысты өнер көрсетті. Оның жылулық пен шынайылыққа толы дауысы романтика мен жанды музыканың символына айналды.Қызылорда қаласында дүниеге келген. Бала кезінен музыкаға қызығушылық танытып, саксофонда ойнауды үйренді. Кейін Алматы мемлекеттік консерваториясына түсіп, онда музыкалық білімін жалғастырды. 1983 жылы Роза Рымбаевамен бірге жұмыс істеген “Арай” ансамблінің құрамына кірді, ал 1987 жылы Байғали Серкебаев және басқа да музыканттармен бірге “Алма-Ата” тобын құрды, кейінірек “А’Студио” болып өзгертілді.1989 жылы “А’Студио” “Джулия” хитін орындағаннан кейін бүкілодақтық танымалдылыққа ие болды, бұл ұжымның визит карточкасына айналды. Батырхан Шүкенов вокалист қана емес, сонымен қатар топтың көптеген әндерінің авторы болды, ол өз шығармашылығында поп-музыканы, джазды және ұлттық нақыштарды біріктірді.2000 жылы ол “А’Студиодан” кетіп, жеке мансабын бастады. Оның жеке жобалары қазақ мәдениеті мен халық музыкасына арналды, ол қазақ тілінде әндер орындады, соның ішінде “Отан Ана”, “Сағым дүние”, “Елім менің”. Ол сондай-ақ бірнеше альбом жазды, олардың арасында “Отан Ана” және “Батыр LIVE” бар.Мансабы жылдарында ол бірнеше рет мемлекеттік наградаларға ие болды, Қазақстан президентінің мәдениет жөніндегі кеңесшісі болды және елді халықаралық аренада танытты. Оның 2015 жылы кенеттен қайтыс болуы қазақстандық музыка үшін үлкен қаза болды.Батырхан Шүкеновтен кейін бай музыкалық мұра қалды. Оның құрметіне жыл сайын жас орындаушылардың “Batyr Music Awards” конкурсы өткізіледі, ал оның әндері миллиондаған тыңдаушылардың жүрегінде әуелейді.

Бейімбет Жармағамбетұлы Майлин (1894-1938) — қазақтың көрнекті жазушысы, қазақ әдебиетін қалыптастырушылардың бірі. Сауатсыздықты толық жою ұранын алға тартты «Сауаттылығы төмендерге арналған оқу кітабын» (1929); «Күш» - сауаттылығы төмендерге арналған оқулықты (1930); «Жаңаша оқы және жаз» құралын (1931) және Ғабит Мүсіреповпен және А. Ситдыковпен бірге «Сауатсыздарға арналған әліппені» (1935-1936) жазып шығарды. Туып-өскен жері — қазіргі Қостанай облысының Таран ауданы. Бір жасқа толмай жатып әкесінен, алтыға шығарда шешесінен айрылған. Жетімдік зардабын шегіп, байларға жалданады.Алғаш ауыл молдасынан оқып сауат ашқан. 1911-1915 жылдар аралығында Троицк қаласындағы Уәзифа медресесінде, Қостанайдағы орысша қазақша мектепте, Уфадағы Медресе Ғалияда оқып білім алған. 1916-1919 жылдары мұғалім болады, жазу­шылықпен шұ­ғылдана бас­тай­ды. «Қа­зақ», «Ауыл» газеттері мен «Ай­қап», «Садақ» журнал­дарына жа­зып тұрады. Бейімбет Майлин «Еңбекшіл қа­заққа» «Еңбек туы» болып тұрған кезде-ақ атсалыса бастаған. Алғаш мақалала­рымен қатысқан ол әдеби қызметкер, бөлім меңге­рушісі, хатшысы да болған, редакторлыққа дейін өскен. Бірақ көп істемеген. 1920-1922 жылдары газетті жасауға алғаш шығарушылар алқасы басшылық жасап, кейін жекелеген тұлғалар келе бастаған тұста басылымға Бейімбет Майлин секілді жеті-се­гіз адам жетекшілік ет­кені мәлім.Содан соң, «Еңбекші қазақ» (қазіргі «Егемен Қазақстан») газетінде қызмет істеп (1922-1923), Қостанайдағы губерниялық «Ауыл» газетінде шығарды (1925). 1925-1928 жылдары қайтадан «Еңбекші қазақ» газетінде қызмет істеп, Қазақтың пролетар жазушылары ассоцияциясын (ҚазАПП) ұйымдастыруға қатыст(1928-1932). Мұнан кейінгі 30-шы жылдарында «Социалистік Қазақстан» (қазіргі «Егемен Қазақстан») газетінде бөлім меңгерушісі, редактордың орынбасары, «Ауыл тілі», «Қазақ әдебиеті» басы­лымдарының бас редак­торы болып істейді.  1938 жы­лы жазықсыз тұтқындалып, қызыл қырғын саяси репрессияның құрбаны болды.

Бейсен Құранбек (1971–2020) - танымал тележүргізуші.Ол 1971 жылы 9 желтоқсанда Алматы облысы Кербұлақ ауданы Қызылжар ауылында дүниеге келген. Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетін тәмамдаған. Ал журналистикадағы еңбек жолын республикалық "Спорт" газетінде бастаған, мұнда ол тілші, жауапты хатшы қызметін атқарған. Ал кейін карьерасының қалған бөлігі телевизия саласында өтті. "Рахат", "31 арна", "Хабар" телеарналарында жұмыс істеген, Президент телерадиокешенінде де қызмет атқарған.2007-2012 жылдары Бейсен Құранбек Алматы облыстық "Жетісу" телеарнасының бас директоры болды.Ал оны елге танымал қылған 2013 жыл деуге болады. Сол жылы Qazaqstan телеарнасындағы "Айтуға оңай" ток-шоуын жүргізе бастады. Эфирде төрт жыл болған бағдарлама Бейсен Құранбекті танымал тележүргізушіге айналдырды.Ал 2017 жылы "Айтуға оңай" бағдарламасы жабылып, Құранбек өз командасымен бірге жаңа ток-шоу ашты. Бұл жолы ол "Қарекет" деп аталды. "Қарекет" 2018 жылы "Тұмар" ұлттық телевизиялық бәйгесінде "Үздік әлеуметтік жоба" атағын алған еді. Бұл бағдарлама былтыр маусымда аяқталған.2014 жылдың қазан айында Алматы облыстық "Жетісу" телеарнасының бас директоры болып қайта тағайындалған. Өмірінің соңғы күндеріне дейін ол телеарна басшысы қызметін атқарып келді.Бейсен Құранбектің телевизия саласындағы жетістіктері аз емес. 2006 жылы ол Қазақстан Президенті сыйлығының иегері болған. Кейін ҚР мәдениет қайраткері атанған.

Бекжан Асаубайұлы Тұрыс 1965 жылы 15 ақпанда Алматы облысы, Ұйғыр ауданы, Шошанай ауылында дүниеге келген. 1987 жылы Т.Жүргенов атындағы Қазақ мемлекеттік театр және кино институтын «театр және кино актері» мамандығы бойынша бітірген.1990 жылдан бастап Бекжан Тұрыс М.Әуезов атындағы Қазақ мемлекеттік академиялық драма театрының актері болды. Жұмыс істеген жылдары ол көптеген жарқын рөлдерді сомдап, актерлік шеберліктің жоғары деңгейін көрсетті.Бекжан Тұрыс теледидарлық бағдарламалар мен сериалдардағы жұмыстарымен кеңінен танымал. Ол «Жетпіс жеті күн», «Ұят болмасын» (Ақылбай рөлінде), «Еркектің аты еркек» және басқа да көптеген жобаларға қатысқан. Ең танымал жұмыстардың бірі - «Базарбаевтар» сериалы, онда актер өз таланты мен харизмасының арқасында көрермендердің сүйіспеншілігіне ие болды.Қазақстандық өнердің дамуына қосқан үлесі үшін Бекжан Тұрыс бірқатар марапаттарға ие болды. 2004 жылы «Дарын» мемлекеттік жастар сыйлығының лауреаты атанса, 2009 жылы «Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері» құрметті атағына ие болды. Бұл марапаттар оның отандық театр мен кино өнеріндегі ерекше еңбегінің мойындалуы болды.Актер театр мен кинода белсенді жұмыс істеуін жалғастыруда, көрермендерді жаңа рөлдерімен және шығармашылық эксперименттерімен қуантуда.

Бердібек Соқпақбаев – қазақ әдебиетінің жарқын өкілдерінің бірі, оның шығармалары бірнеше буынды тәрбиелеп, ұрпақтан-ұрпаққа жалғасып келеді. Ол балалық шақтың бар бояуын, оның қуанышы мен мұңын шынайы бейнелеп, жасөспірімнің ішкі жан дүниесін барынша шынайы жеткізе білген қаламгер.1924 жылы Алматы облысы, Қостөбе ауылында қарапайым шаруаның отбасында дүниеге келген. Балалық шағы қиын жағдайда өтті – ашаршылық пен жоқшылықты бастан кешіп, анасынан ерте айырылды. Ағасы Сатылғанның тәрбиесі мен қамқорлығы оның өмірінде ерекше рөл атқарды. Дәл сол ағасы Бердібектің бойына кітапқа деген сүйіспеншілікті ұялатқан еді.Мектепті тәмамдаған соң Абай атындағы Қазақ педагогикалық институтында білім алып, кейін Мәскеудегі Жоғары әдеби курстарда оқуын жалғастырды. Әдебиетке деген алғашқы қадамын поэзиядан бастап, 1950 жылы «Бұлақ» атты тұңғыш өлеңдер жинағын жариялады. Бұл жинақ оқырмандар арасында үлкен қызығушылық тудырып, жас ақынның шығармашылығына жол ашты.Алайда оның есімін кеңінен танытқан шығармалары – балалар мен жасөспірімдерге арналған повестер мен әңгімелер. «Менің атым – Қожа», «Балалық шаққа саяхат», «Өлгендер қайтып келмейді» сынды туындылары оқырмандардың жүрегінен орын алып, қазақ әдебиетінің алтын қорына енді. Оның шығармалары шынайылығымен, шебер баяндалуымен ерекшеленеді.Бердібек Соқпақбаевтың әдеби мұрасы – қазақ балалар әдебиетінің баға жетпес қазынасы. Ол өз оқырмандарына адалдық, қайсарлық, еңбекқорлық сынды қасиеттерді дәріптеп, өмірдің шынайы бейнесін көрсетіп кетті.

Бибігүл Ахметқызы Төлегенова (1929 жылы 16 желтоқсанда туған) — аты аңызға айналған қазақ опера әншісі (лирикалық сопрано), педагог, КСРО халық әртісі, қазақ музыкасы тарихында ойып тұрып орын алған тұлғалардың бірі. Әншінің бұлбұл дауысы ккз келген жанды тәнті етеді.1929 жылы Семейде халық композиторының отбасында дүниеге келген. Бала кезінен музыкаға деген қызығушылығы оянып, бірегей таланты байқалды. 1954 жылы Қазақ консерваториясын (қазіргі Қазақ ұлттық өнер университеті) бітірді, онда атақты педагог Күләш Байсейітовадан білім алды.Оның кәсіби мансабы Абай атындағы Қазақ ұлттық опера және балет театрында басталды, онда ол классикалық және ұлттық операларда жетекші партияларды орындады. Оның үздік рөлдерінің арасында “Біржан мен Сара” операсындағы Сара, “Абайдағы” Ажар, “Евгений Онегиндегі” Татьяна болды. Опера өнерінен басқа, Бибігүл Төлегенова қазақтың халық әндерін асқан шеберлікпен орындап, оларға ерекше мәнерлілік пен тереңдік берді.Оның бірегей тембрі, интонация тазалығы әншіні Кеңес Одағының жарық жұлдызына айналдырды. Ол әлемнің ең үлкен сахналарында өнер көрсетіп, қазақ мәдениетін Еуропада, Америкада және Азияда танытты. Өзінің еңбегі үшін көптеген марапаттарға ие болды, соның ішінде КСРО халық әртісі (1967) атағы, өнердің дамуына қосқан үлесі үшін ордендер мен сыйлықтар алды.Әншілік мансабынан басқа, Бибігүл Төлегенова жас вокалистерді оқытып, өзінің баға жетпес тәжірибесімен бөлісіп, педагогикалық қызметпен айналысты. Оның есімі аңызға айналды, ал оның дауысы қазақ вокал өнерінің ұлылық символы болып қала береді. Қазақстанда жыл сайын Бибігүл Төлегенованың құрметіне вокалистердің халықаралық байқауы өткізіледі.

«Гүлдер» тобы — Қазақстанның аты аңызға айналған жастар эстрадалық ансамблі, 1969 жылы Қазақстанның халық әртісі Гүлсара Ғалиева құрған. Ұжым өзін режиссер С.Елеусізовтің жетекшілігімен «Дала саздары» атты алғашқы концерттік бағдарламасымен танытты.1970 жылдан бастап ансамбль Қазақстанның барлық жерінде, кейінірек Бельгия, Германия, Малайзия, Куба сияқты шет елдерде белсенді түрде гастрольдік сапармен болды. 1976 жылы «Гүлдер» Гаванадағы Бүкіл әлемдік жастар мен студенттер фестивалінің лауреаты атанды.Қазақстанның халық әртістері Қайрат Байбосынов, Қапаш Құлышева, Роза Рымбаева, Сәуле Тыныштығұлова, Майра Жүнісова және басқалар өз жолын осы ұжымда бастады. Ансамбль репертуарында қазақ әндері, ТМД халықтарының және шет елдердің билері болды. Концерттік бағдарламалардың ішінде «Алтын домбыра», «Қазақ оюлары», «Гүлдер ырғақтары», «Гүлдене бер, Қазақстан!» бар.«Гүлдер» фольклор мен эстраданы үйлестіре отырып, жай ғана концерт емес, жарқын театрландырылған шоулар жасады. Бұл ансамбль таланттардың ұстаханасына және Қазақстан мәдениетіндегі тұтас дәуірдің символына айналды.