Мемлекеттік рәміздер - мемлекеттің мызғымас негіздерінің бірі. Олар әлемге Қазақстан Республикасы атты жаңа тәуелсіз елдің бейнесін паш етті.

Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Туы - ортасында 32 сәулесі бар күннің, оның астында қалықтаған дала қыранының бейнесі бар көгілдір түсті тік бұрышты мата. Сабының жанында ұлттық ою-өрнегі бар тік жолақ бар. Күннің, сәулелердің, қыранның және ою-өрнектің бейнелері алтын түсті. Тудың енінің ұзындығына қатынасы: 1:2. Тудың авторы - Қазақстанның еңбек сіңірген өнер қайраткері, суретші Ниязбеков Шәкен Оңласынұлы, ол авторлық құқыққа қиын күресте ие болды.

Геральдика дәстүрінде әрбір түс белгілі бір ұғымды білдіреді. Мәселен, көк түс адалдықты, сенімділікті және мінсіздікті білдіреді. Сонымен қатар, көк түстің түркі мәдениетінде терең символдық мәні бар. Ежелгі түріктер аспанды әрдайым өздерінің әке-құдайы деп қастерлеген, ал олардың көк туы әке-бабаға деген адалдықты білдірген. Күн байлық пен молшылықты, өмір мен қуатты бейнелейді.

Күн астында қалықтаған бүркіт мемлекеттің күшін, оның егемендігі мен тәуелсіздігін, жоғары мақсаттарға және тұрақты болашаққа ұмтылысын білдіреді. Еуразиялық көшпелілердің дүниетанымында бүркіттің бейнесі ерекше орын алады. Ол оларда бостандық пен адалдық, қадір-қасиет пен батылдық, күш пен ниет тазалығы сияқты ұғымдармен байланысты.

Қазақ ою-өрнегі әртүрлі пішіндер мен сызықтардың үйлесімін білдіреді, ол халықтың ішкі дүниесін ашудың көрнекі құралы болып табылады. Сабының бойындағы ұлттық ою-өрнек Қазақстан халқының мәдениеті мен дәстүрлерін бейнелейді.

Мемлекеттік Елтаңба – мемлекеттің басты рәміздерінің бірі. Тарихтың айғақтауынша, қазіргі Қазақстан аумағында өмір сүрген қола дәуірінің көшпелілері де өздерін ерекше символмен – тотеммен сәйкестендірген, оның графикалық көрінісі кейіннен «тамға» деген атауға ие болды. Бұл термин алғаш рет Түрік қағанатында қолданыла бастады.

Егемен Қазақстанның елтаңбасы 1992 жылы ресми түрде қабылданды. Оның авторлары белгілі сәулетшілер Жандарбек Мәлібеков пен Шот-Аман Уәлиханов. Елтаңба дөңгелек (дөңгелек) пішінді – бұл өмір мен мәңгіліктің символы, оны Ұлы дала көшпелілері ерекше құрметтеген. Мемлекеттік елтаңбадағы орталық геральдикалық элемент - көгілдір түсті шаңырақтың (киіз үйдің жоғарғы күмбезді бөлігі) бейнесі, одан барлық жаққа күн сәулелері түрінде уықтар (тіректер) тарайды. Шаңырақтың оң және сол жағында мифтік қанатты тұлпарлардың бейнелері орналасқан. Жоғарғы бөлігінде көлемді бес бұрышты жұлдыз, ал төменгі бөлігінде «Qazaqstan» деген жазу бар. Жұлдыздың, шаңырақтың, уықтардың, мифтік тұлпарлардың бейнесі, сондай-ақ «Qazaqstan» жазуы алтын түсте орындалған. Шаңырақ - киіз үйдің басты жүйе құраушы бөлігі, пішіні бойынша аспан күмбезіне ұқсайды және еуразиялық көшпелілердің дәстүрлі мәдениетіндегі өмірдің негізгі элементтерінің бірі болып табылады. Шаңырақ бейнесі - елде тұратын барлық халықтар үшін ортақ үй мен біртұтас Отанның символы. Қазақстанның тұрақты дамуы әрбір азаматтың әл-ауқатына байланысты, шаңырақтың беріктігі мен тұрақтылығы оның барлық тіректерінің сенімділігіне байланысты. Қанатты мифтік тұлпарлар - мемлекеттік елтаңбадағы тұлпарлар негізгі геральдикалық элемент болып табылады. Тұлпар бейнесі есте жоқ ескі заманнан бері батылдық, адалдық және күш сияқты ұғымдарды бейнелейді. Қанаттар Қазақстанның көпұлтты халқының күшті және гүлденген мемлекет құру туралы көп ғасырлық арманын бейнелейді. Олар таза ниеттер мен дәйекті түрде жетілдіруге және жасампаздық дамуға ұмтылысты көрсетеді. Жылқылардың алтын қанаттары алтын масақтарды да еске түсіреді және қазақстандықтардың еңбекқорлығы мен елдің материалдық әл-ауқатын бейнелейді.

Тағы бір деталь - бес бұрышты жұлдыз. Бұл символ адамзат баласымен ерте заманнан бері қолданылады және адамдардың ақиқат нұрына, барлық асқақ және мәңгілікке деген ұмтылысын бейнелейді. Жұлдыздың бейнесі қазақстандықтардың әлем халықтарымен ынтымақтастық пен серіктестікке ашық ел құруға деген ұмтылысын көрсетеді. Мемлекеттік елтаңбада қолданылатын негізгі түс - байлықтың, әділдіктің және жомарттықтың символы болып табылатын алтын түс. Сондай-ақ, тудың түсі - алтын түспен үйлесімді және таза аспанды, бейбітшілікті және амандықты бейнелейтін көк түс бар.

Қазақстанның Әнұраны

Тәуелсіз Қазақстан тарихында елдің Әнұраны екі рет – 1992 және 2006 жылдары бекітілді. 1992 жылдың басында Қазақстан Республикасының жаңа әнұранының музыкасы мен мәтініне конкурс жарияланды. Іріктеу комиссиясына 750-ге жуық жоба жіберілді. Талқылау барысында жұртшылық Қазақ КСР әнұранының музыкасын сақтау қажеттігі туралы пікір білдірді. Осылайша, бірінші қазақстандық әнұранның музыкасының авторлары Мұқан Төлебаев, Евгений Брусиловский және Латиф Хамиди болды. Үздік мәтінге арналған конкурста да танымал ақындар: Мұзафар Әлімбаев, Қадыр Мырзалиев, Тұманбай Молдағалиев және ақын Жадыра Дәрібаева ұсынған авторлық ұжым жеңіске жетті.

2006 жылы жаңа Мемлекеттік Әнұран қабылданды. Оның негізіне халық арасында танымал, патриоттық «Менің Қазақстаным» әні алынды. Оны 1956 жылы Шәмші Қалдаяқов Жұмекен Нәжімеденовтің сөзіне жазған.

ҚР Мемлекеттік рәміздер күнін мерекелеу

Қазақстан астанасында мерекеге арналған көптеген іс-шаралар жоспарланған. Жазушылар аллеясында "Кітап қала" ашық аспан астындағы кітапханасының базасында "Мемлекеттік рәміздер – ұлт символы" тақырыбында кітап көрмесі ұйымдастырылады. Бұл күні сағат 14.00-ден 16.00-ге дейін "Бәйтерек" монументінің алдында "Мен – Қазақстан патриотымын!" акциясы басталады, әскери-музыкалық патриоттық шеру өтеді. Сондай-ақ, қалалық Арбатта және қалалық орталық саябақта "Рәміздерім-айбыным" акциясы өтеді. Акция аясында қала тұрғындарына мемлекеттік жалаулар таратылып, викторинада жүлделер ойнатылады. Сағат 19.00-де қалалық Арбатта "Менің елім!" патриоттық әндер шеруі өтеді. Сондай-ақ, Астанада 8 маусымда ҚР Мемлекеттік рәміздер күніне орай жаппай веложарыс өтеді.

Мереке құрметіне Алматыда сағат 11.00-де "Медеу" биік таулы спорт кешенінің алаңында мемлекеттік туды көтеру және әнұранды орындау салтанатты рәсімі өтеді. Сағат 15.00-де Әлеуметтік қызмет көрсету үйінде қоғам қайраткерлерінің, тарихшылардың, сарапшылардың, үкіметтік емес ұйымдар мен жастардың қатысуымен "Көк тудың желбірегені" тақырыбында конференция өтеді. Сағат 16.00-де "Алатау" дәстүрлі өнер театрында ҚР Мемлекеттік рәміздер күніне арналған мерекелік концерт өтеді. Сағат 19.00-де Жамбыл атындағы Қазақ мемлекеттік филармониясында Тілендиев атындағы "Отырар сазы" академиялық фольклорлық-этнографиялық оркестрінің "Менің елім" патриоттық концерті өтеді.