18 мамыр - көрнекті ақын, Қазақстанның халық жазушысы Олжас Сүлейменовтің туған күні. Ол тіл зерттеушісі, түркітанушы, танымал саясаткер, көрнекті мемлекет және қоғам қайраткері ретінде кеңінен танымал.

Олжас Сүлейменов 1936 жылы 18 мамырда Алматы қаласында дүниеге келген. Оның әкесі Бірінші Қазақ кавалериялық полкінің офицері болған. Сталиндік репрессия Сүлейменовтер отбасын да айналып өткен жоқ. Олжас бір жасқа толғанда, әкесі Қызыл Армияның көптеген үздік қолбасшылары сияқты атылды. О. Сүлейменовтің әкесі жағынан арғы аталары ақын, музыкант және жауынгер, ал анасы жағынан құрылысшы-саманшы болған. Өз есімін Олжас жетінші буындағы Олжабай батырдан алған, ол Абылай ханның атты әскерінің оң қанатын басқарған.

1954 жылы Мәншүк Мәметова атындағы № 28 орта мектепті бітіргеннен кейін Олжас Сүлейменов С. М. Киров атындағы Қазақ мемлекеттік университетінің геология-барлау факультетіне оқуға түсті. Алайда ақындық дарыны оны өмір жолын қайта қарауға және инженер-геолог дипломын кейінге қалдыруға мәжбүр етті.

1958 жылы Мәскеудегі А. М. Горький атындағы Әдебиет институтының жанындағы Жоғары әдеби курстарға түсті.

Курсты бітіргеннен кейін «Простор» журналының поэзия бөлімінің меңгерушісі, «Қазақфильм» киностудиясының сценарийлік-редакциялық алқасының бас редакторы, Қазақстан Жазушылар одағының бірінші хатшысы, Қазақстан Кинематографистер одағы басқармасының бірінші хатшысы, КСРО Жазушылар одағының хатшысы болып жұмыс істеді.

1991 жылдан 1994 жылға дейін О. Сүлейменов шығармашылық демалыста болды. О. Сүлейменовтің саяси қайраткер ретіндегі беделі зор. Оның ресми деректерінде: Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесінің экология және табиғатты пайдалану комитетінің мүшесі болған, 1995 жылдан 2001 жылға дейін ҚР-ның Италиядағы, кейін Грекиядағы, Мальтадағы Төтенше және Өкілетті Елшісі қызметінде болды. 2001 жылдан бастап – Қазақстан Республикасының ЮНЕСКО-дағы (UNESCO) тұрақты өкілі. Ол Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесінің 10-шы және 13-ші шақырылымдарының депутаты, КСРО Жоғарғы Кеңесінің 11-ші шақырылымының депутаты, КСРО халық депутаты (1989–1991).

Олжас Сүлейменовтің шығармашылық жолы Қазақстанның екі ірі одағымен – Жазушылар одағымен және Кинематографистер одағымен көбірек байланысты. Дәл Олжас Сүлейменов Алматы қаласында Азия және Африка елдері жазушыларының 5-ші конференциясын өткізудің бастамашыларының және ұйымдастырушыларының бірі болды. Оның тұсында отандық кинематография халықаралық деңгейде танылды. «Қазақфильм» киностудиясы «Қыз Жібек», «Алаңдаған таң», «Қараш асуындағы атыс», «Сұр жылан» сияқты фильмдерді шығарды.

Олжас Сүлейменовтің қоғам қайраткері, саясаткер ретіндегі ерекше еңбегі – қысқа уақыт ішінде Семей полигонындағы жарылыстарға мораторий жариялауға қол жеткізген «Невада – Семей» қозғалысын құруы. 1991 жылы 28 тамызда Қазақстан президенті Н. Назарбаев полигонды жабу туралы Жарлыққа қол қойды.

Олжас Сүлейменов және «Невада-Семей» қозғалысы

Кең мемлекеттік және қоғамдық қызметпен айналыса жүріп, Олжас Сүлейменов ең алдымен ақын, жазушы екенін ешқашан ұмытқан жоқ. О. Сүлейменовтің поэзиясы оқырманды шындыққа, халықтың тарихи қалыптасуын түсінуге үйретеді. О. Сүлейменовтің өлеңдері ой тереңдігімен және ұлылығымен ерекшеленеді. Оларда жарқын экспрессия, көрнекі бейнелілік, нәзік әзіл, өткір сатира, күтпеген бұрылыстар және басқа да көптеген қырлар бар. Поэзиялық шығармалар оқырмандар мен сыншылардың жоғары бағасына ие болды. Автордың шығармашылығы туралы М. О. Әуезов, К. Симонов, Р. Ғамзатов, Ғ. Мүсірепов, Ш. Айтматов, Э. Межелайтис және т. б. сияқты сөз шеберлері жазды.

Өлеңдер мен поэмалардың алғашқы кітабы «Аргамаки» 1961 жылы жарық көрді. Сол жылы оның кеңінен танымал болған «Жер, адамға табын» поэмасы жарияланды, ол кеңестік поэзияның үздік шығармаларының қатарына енді. Поэмада ақынның адам тағдыры, оның ниеті туралы ойлары көрініс тапқан.

1962 жылы «Күн түндері» атты поэзиялық жинақ жарық көрді, одан кейін «Париж түні», «Күн шығардың қайырлы кезі», «Маймыл жылы», «Таңдамалы лирика», «Саз кітап», «Түсте қайталау», «Күн сайын таң», «Дөңгелек жұлдыз», «Оттың трансформациясы», «Жағаны анықтау», «Аз и Я», «Жазу тілі» шықты.

«Саз кітап» – Олжас Сүлейменовтің маңызды шығармаларының бірі. Бұл адамды бәрінен жоғары ететін ежелгі махаббат тарихы. Ол терең тарихи ассоциацияларға негізделген, онда шығыс рухани-философиялық дәстүрі бар. «Аз и Я», «Жазу тілі» кітаптары және түркі, славян және басқа мәдениеттердің өзара әрекеттесуіне арналған мақалалар қызу пікірталастар тудырып, түркі мәдениеттері тарихына жаңа көзқарастардың қалыптасуына ықпал етті.

Олжас Сүлейменовтің Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-да 85 жылдығын мерекелеуі

О. Сүлейменовтің әдеби таланты кинодраматургияда да кеңінен ашылды. Ол сценарийлер жазды, олар бойынша «Әкелер жері», «Көк бағдар», «Қыс – далалық маусым емес», «Адамды қабылда», «Соңғы өткел» көркем фильмдері және бірқатар деректі фильмдер түсірілді.

Олжас Сүлейменов 1-дәрежелі «Барыс» ордендерімен марапатталған. Ол ҚазССР Мемлекеттік сыйлығының және Қазақстан Ленин комсомолы сыйлығының лауреаты, «Тарлан» сыйлығының және т. б. лауреаты.

Олжас Сүлейменовтің шығармашылық және өмірлік жолы оның 1996 жылы Қазақстан Республикасының Орталық мемлекеттік архивіне сыйға тарту түрінде мемлекеттік сақтауға түскен жеке мұрағатында толық баяндалған.