Елордада Қазақстан қолөнершілер одағының мүшесі, ЮНЕСКО-ның халықаралық сапа белгісінің иегері Тілек Сұлтанның «Киелі кимешек» атты жеке көрмесі ашылды.

Тілек Сұлтан көп жылдар бойы әйелдердің кимешек бас киімін зерттеп, оны белсенді түрде тігіп, ұлттық костюмдер мен зергерлік бұйымдардан, сондай-ақ тұрмыстық заттардан тұратын үлкен этнографиялық коллекция жинады. Шебер моншақ тігу техникасымен жұмыс істейді және жүйелі түрде осы өнерге барлық тілек білдірушілерді үйретеді. Тілек Сұлтанның бұйымдары Алматы, Тараз және Семей қалаларындағы шеберлер байқауларында мойындалды, сондай-ақ Түркия, АҚШ, Үндістан, Өзбекстан, Түрікменстан және Қырғызстандағы халықаралық көрмелерде ұсынылды. 2023 жылы «Қазақ ұлттық костюмдері» топтамасы АҚШ-тағы көрмеде көрсетілді, сондай-ақ Түрікменстанның Түрікменабат қаласында жеке көрме ұйымдастырылды. Ол сондай-ақ 2024 жылы Қазақстанда өткен «Дүниежүзілік көшпенділер ойындарына» қатысты.

«Кез келген қазақ үшін кимешектің қасиетті мәні бар, өйткені бұл ананың символы, оны еске түсіру. Өкінішке орай, қазір кимешекке арналған қандай да бір ғылыми-зерттеу жұмыстарын немесе деректі фильмдерді табу өте қиын. Сол кездегі әйелдер бейнеленген кейбір ақ-қара фотосуреттер ғана сақталған. Әрине, дизайнер ретінде мен заманауи стильде, өз қиялым бойынша бұйымдар жасай алар едім. Алайда менің мақсатым - ұлттық бас киімді тарихи деректерге сәйкес қалпына келтіру, өйткені кимешек әйелдің бейнесінде үлкен рөл атқарды. Оның көмегімен руын, шығу тегін, жасын және қоғамдағы мәртебесін анықтауға болады. Қазақ қоғамында қанша ру болса, сонша кимешек түрі болды деуге толық негіз бар. Мүмкін, осы ақпараттың бәрін зерттеп, қалпына келтіруге өмір де жетпейтін шығар. Өкінішке орай, мұның бәрі жоғалған. Өткен ғасыр кеңес әйелінің образына кедергі келтірген кимешектің тарихына әсер етті», - деді Тілек Сұлтан.

Тілек Сұлтан моншақ тігу техникасымен жұмыс істейді және осы өнерге барлық тілек білдірушілерді жүйелі түрде үйретеді. Елордадағы көрме ашылар алдында танымал этнодизайнер кимешек кию және оның үстінен орамал орау бойынша шеберлік сыныбын өткізді.

«Қазақстанның әр аймағында кимешекті әртүрлі байлаған. Батыста, Маңғыстауда тіпті басқаша атаған - «жаулық» немесе «қос жаулық», өйткені алдымен бір орамал киіп, оның үстінен екіншісін байлаған. Бұл кимешек түрін Дина Нұрпейісованың фотосуреттерінен көруге болады. Орта жүзде кимешек, ал оның үстінен төрт бұрышты орамал - шылауыш қолданылған. Ал наймандар, керейлер және басқа рулар оны әртүрлі байлаған. Ұлы жүздегі кимешек кестесімен және ерекше жоғарғы бөлігімен ерекшеленді», - деп атап өтті Тілек Сұлтан.

Тілек Сұлтан Қытай Халық Республикасының Шыңжаң-Ұйғыр автономиялық ауданы Үрімші қаласында дүниеге келген. 2008 жылы ол тарихи отаны Қазақстанға оралды. Дәстүрлі қазақ қолөнеріне деген қызығушылық балалық шағынан басталды. Шебер осы өнерді әжесінен үйренді. Күрделі кесте тігу техникасының көмегімен ол кимешек, жарғақ шапан, кестелі шалбар, әйелдер шапаны, сондай-ақ ерлер мен әйелдер тақиясы сияқты көптеген ұлттық костюмдерді қалпына келтірді.

Археологиялық қазба жұмыстары мен жазба ескерткіштері қазақ мәдениетінде кесте өнерінің ерте заманнан бері болғанын дәлелдейді. Қазақ кестешілері жүн, жібек, күміс және алтын сияқты әртүрлі жіптерді пайдаланған. Кестенің бұл түрі «алтындау» (алтын және күміс жіптермен кестелеу) деп аталды. Алтын және күміс кестелер салтанатты киімдерді, барқыт етіктер мен аяқ киімдерді безендіруге арналған элиталық өнер болып саналды. Қазақтың дәстүрлі кестесі жойылу алдында тұрған, бірақ талантты шеберлердің күшімен жақында қайта жаңғыра бастады. Өз бұйымдарында қазақ мәдениетінің өткені мен бүгінін үйлестіретін Тілек Сұлтан да дәстүрлі қолөнер мен кесте өнерінің дамуына зор үлес қосуда.