"Мәдениет пен өнер ел өміріндегі маңызды салалар болып табылады. Өнер – ұлттың жаны, ал мәдениет – оның рухани келбеті. Бірге олар біздің өркениетіміздің негізін құрайды. Біздің ортақ борышымыз – оларды сақтау және көбейту."Бұл туралы Қазақстан Президенті мәдениет және өнер қызметкерлерін кәсіби мерекесімен құттықтай отырып мәлімдеді.

Соңғы жылдары ҚР мәдени өмірі нағыз жаңаруды бастан кешіруде. Бұл жаңғырудың басты орталықтарының бірі көрермендерді бірегей қойылымдармен қуантып жүрген «Астана Опера» театры болды. Эксклюзивті сұхбатында театр директоры, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері Ғалым Ахмедьяров мәдениет саласындағы соңғы жетістіктер, өнерді қолдаудағы мемлекеттің рөлі, жаңа кадрларды даярлау және қазақстандық мәдениетті шетелде танымал ету туралы айтып берді.

-Ғалым Алгиевич, Сіздің ойыңызша, соңғы уақытта Қазақстандағы мәдениет пен өнердің дамуымен байланысты жағдай өзгерді ме?

Соңғы жылдары Қазақстандағы мәдениет және өнер саласы жаңғыртуға және ұлттық бірегейлікті нығайтуға бағытталған елеулі өзгерістерді еңсерді. Қазақстан Президенті осы саланың дамуына үлкен көңіл бөледі, бұл түрлі мемлекеттік бастамаларда көрініс табады. Біздің «Астана Опера» театрының мысалында біздің репертуарымыз жыл сайын ұлттық қойылымдармен толығып отыратыны байқалады.Спектакльдерді көрнекті режиссерлер, дирижерлер, хореографтар мен сценографтар қояды. Ең ауқымды жобалар туралы айтатын болсақ, онда біздің театрдың шежіресіне керемет гастрольдер – бес ел бойынша әлемдік турне жазылды: АҚШ (Нью-Йорк), Канада (Торонто), Франция (Париж), Бельгия (Антверпен) және Нидерланды (Роттердам). Осы қалалардың барлығында біздің әртістеріміздің өнер көрсетуі үлкен жетістікпен өтті.

Балет труппасы Италияда, Испанияда, Қытайда, Ресейде және басқа да көптеген елдерде бірнеше рет гастрольдік сапарда болды. Қысқа мерзім ішінде «Астана Опера» театры Қазақстанның нағыз мәдени брендіне айналып, халықаралық беделге ие болды. Біз бұл жоғары шығармашылық деңгейді ұстануды жалғастырамыз. Және әрбір жаңа маусымда әртістер театрдың болашақ ұрпаққа баға жетпес мұра болып қалуы үшін бар күшін салады.

Жалпы, жыл сайын ҚР Мәдениет және ақпарат министрлігінің басшылығымен ведомстволық бағынысты ұйымдар жүздеген мың түрлі мәдени іс-шаралар өткізеді, бұл, сөзсіз, осы саладағы даму қарқынының жақсы екенін көрсетеді. Бірақ биылғы жылы ең күтілетін оқиға – биыл қыркүйек айында елордада өтетін Көшпенділер ойындары екені анық.

-Мемлекет тарапынан мәдениет саласына қандай көңіл бөлінуде?

Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаев мәдениет пен өнердің ел дамуы үшін маңыздылығын бірнеше рет атап өткен болатын. Оның барлық тапсырмалары мәдени мұраны сақтауға және танымал етуге бағытталған. Сондықтан бүгінде ұлттық дәстүрлерді және, әрине, Қазақстанның заманауи өнерін қолдайтын және дамытатын жобалар жүзеге асырылуда. Мемлекет басшысы өз сұхбаттарының бірінде: «Жаңғыру дегеніміз жаңа құндылықтар үшін өз өткенімізден бас тартуды білдірмейді. Шын мәнінде бұл адамзаттың үздік заманауи жетістіктерімен ұлттық мұраны сақтау және байыту болып табылады. Ал мұнда бізге Абайдың идеяларынсыз өту мүмкін емес. Өйткені, одан бір ғасырдан астам уақыт бұрын ұлы ойшыл ұлтты «жаңғыруға, жаңаруға шақырды, бізге заман талаптарына бейімделу қажеттілігі туралы айтты».

Мәдениет қызметкерлеріне келетін болсақ, әрине, олар бюджеттік салаларға есептелген белгілі бір субсидиялар арқылы мемлекеттің қолдауын сезінеді.

-Ал Қазақстанда мәдениетті дамыту үшін кадрлар даярлау қалай жүргізілуде? Кәсіби байқаулар жеткілікті ме?

Қазақстанда бұл мәселеге айтарлықтай көңіл бөлінуде. Елде мамандандырылған жоғары оқу орындары жұмыс істейді: Қазақ ұлттық өнер университеті, Қазақ ұлттық хореография академиясы, Құрманғазы атындағы Қазақ ұлттық консерваториясы, Т.Қ. Жүргенов атындағы Қазақ ұлттық өнер академиясы. Сондай-ақ, жас таланттар кәсіби білім алатын көптеген колледждер мен өнер мектептері жұмыс істейді. «Астана Опера» базасында Халықаралық опера академиясы жұмыс істейтінін атап өткен жөн. Оның қызметі қысқа мерзімде біздің елден тыс жерлерде де танымал болды. Біздің академия тыңдаушылары республикалық және халықаралық вокалдық байқауларға белсенді қатысады және осы беделді жарыстардың жеңімпаздары атанады.

Қазіргі әлемде жағдай басқа және мақсат басқа екенін түсіну керек - халықаралық деңгейге жету және жоғары деңгейді ұстап тұру.Дәл бүгін театрлар мен мәдениет мекемелерінде жас әртістер мен музыканттардың, кешегі түлектердің шеберлігіне осындай жоғары талаптар қойылып отыр. Бәріміз бәсекеге қабілетті болуымыз керек. Ой қарапайым, бірақ оны сана деңгейінде меңгеру өте қиын, өйткені бұл еңбек, еңбек, тұрақты еңбек дегенді білдіреді: алға және жоғары. «Адам туғаннан тауға өрмелеп барады. Ол неғұрлым жоғары көтерілсе, соғұрлым алысты көреді. Және солай шексіздікке дейін. Кез келген нүкте - бұл тек бастама», - деп жазған Рерихті еске түсірейік.

Байқауларға келетін болсақ, бұл, сөзсіз, жас таланттарға өздерін көрсетуге мүмкіндік беретін маңызды аспект. Қазақстанда мұндай іс-шаралар көптеп өткізіледі. Бірақ мен 31 мамырда «Астана Опера» сахнасында бастау алатын «Опералия» Халықаралық музыкалық фестиваліне назар аударғым келеді. Келіңіздер, ұнаған іс-шараны таңдаңыздар, олардың әрқайсысына шақырылған әртістер – опера және балет сахнасының жұлдыздары қатысады.

-Сіздің ойыңызша, мәдениет саласында қандай бағыт ең көп дамуға ие болды?

Менің ойымша, мәдениеттің барлық салалары даму жолында қозғалуда. Әсіресе кино өнерін атап өткім келеді. Қазақстандық фильмдер халықаралық кинофестивальдердің қатысушысы және жеңімпазы болып табылады, бұл мемлекеттің қолдауымен, жаңа талантты режиссерлер мен актерлердің пайда болуымен байланысты. Сонымен қатар, бізде драмалық өнер қарқынды дамуда, қазақстандық театрлардың афишалары жаңа атаулармен белсенді түрде толықтырылуда, сонымен қатар премьералар өте жоғары деңгейде өтеді.

Әрине, опера мен балет – музыкалық театрдың күрделі жанрлары да лайықты ұсынылған. Елде «Астана Опера», Абай атындағы ҚазҰТОБ, «Астана Балет», Шымкент қалалық опера және балет театры жұмыс істейді және әр ұжым қазақстандық өнердің дамуына өз үлесін қосуда.

-Қазақстан мәдениеті мен өнерін шетелде танымал ету туралы Сіздің пікіріңізді білгім келеді.

Қазақстан өз мәдениетін танымал ету бойынша белсенді жұмыс жүргізуде.Қазақстандық әртістерді, суретшілерді, музыканттар мен жазушыларды ұсынатын көрмелер, концерттер мен фестивальдер өткізіледі. Қазақстанның Венеция биенналесіне қатысуы мысал бола алады, онда қазақстандық суретшілердің жұмыстары ұсынылды. Қазақстандық мәдениетті танымал етуде халықаралық аренада танымал тұлғалар, мысалы, дирижер Алан Бөрібаев пен балеттің әлемдік жұлдызы Бақтияр Адамжан маңызды рөл атқарады. Олардың жетістіктері Қазақстанға және оның мәдени мұрасына деген қызығушылықты арттыруға ықпал етеді. Жалпы, Қазақстандағы мәдениет және өнер саласы білім беру жүйесін жақсартудың және белсенді халықаралық қызметтің арқасында дамуда. Біздің жетістіктерімізді сақтау және көбейту, сондай-ақ елдің әлемдік аренадағы позициясын нығайту үшін осы жұмысты жалғастыру маңызды.