Қазақстан халықаралық саясаттағы бірұдай, бірақ әсерлі құрал ретінде мәдени дипломатияны белсенді түрде қолдана бастады. Бұл стратегияның маңызды элементтерінің бірі — шетелдегі мәдени орталықтардың қызметі. Қазақстан тілі, дәстүрі, музыкасы, әдебиеті мен гастрономиясы арқылы өзін әлемге танытып, «достық көпірлерін» орнатып, ұлттық брендті нығайтып келеді.

Бүгінгі таңда қазақстандық мәдени орталықтар АҚШ, Қытай, Ұлыбритания, Аргентина, Беларусь және басқа да бірқатар елдерде жұмыс істейді. Олар қазақ тілін және тарихын насихаттаудан бастап, фестивальдер, көрмелер мен білім беру бағдарламаларын ұйымдастыру сияқты ауқымды міндеттерді атқарады. Осы тұста,Қазақстан шетелдерде өзін қалай танытып жатыр және болашақта қандай мүмкіндіктері бар екеніне тоқталайық.

Бейжіңдегі Қазақстан мәдени орталығы

Бейжің қаласында Қазақстанның мәдени орталығы 2025 жылы ашылады деп жоспарланған. Жалпы аумағы 700 шаршы метрді құрайтын бұл орталық тек этноорталық қана емес, заманауи мультиформатты кешен болмақ. Мұнда концерт және кино залдары, коворкингтер мен тіл үйрену сыныптары, гастрокештер мен көрмелерге арналған алаңдар ашылады. Орталықтың негізгі міндеттерінің бірі — Қытай аудиториясына Қазақстанның туристік әлеуетін таныстыру. Себебі Қытайда Ұлы Жібек жолы бойындағы елдерге деген қызығушылық артып келеді.

Айта кету керек, Қытай — Қазақстанның үш ірі сауда серіктесінің бірі, ал 2024 жылы Қазақстанға келген қытайлық туристер саны 650 мыңнан асты. Орта Азияға деген мәдени қызығушылықтың артуын ескерсек, Бейжіңдегі орталық еліміздің тұрақты оң имиджін қалыптастыруда стратегиялық рөл атқара алады.

Вашингтондағы Абай орталығы

АҚШ-тағы алғашқы ресми мәдени өкілдік — Джордж Вашингтон университетіндегі Абай орталығы. Мұнда көшпелі философия туралы дәрістер, қазақстандық жазушылармен кездесулер мен фильм көрсетілімдері өтеді. Сондай-ақ америкалық студенттерге қазақ тілін үйренуге жағдай жасалып, диаспора өкілдерінің қатысуымен түрлі шаралар ұйымдастырылады.

АҚШ-та 20 мыңнан астам Қазақстанда туған азаматтар тұрады. Әлемдік гуманитарлық кеңістікте назарға талас күшейіп тұрған уақытта, Абай орталығы мәдени байланыс құралы ғана емес, сондай-ақ қазақ қауымын біріктіретін орынға айналды.

Аргентинадағы Қазақ мәдени орталығы

Росарио қаласындағы мәдени орталық қазақ диаспорасын және Орталық Азия мәдениетіне қызығушылық танытатын аргентиналықтарды біріктіреді. Мұнда ұлттық тағам дайындау шеберлік сабақтары, Наурыз мерекесі мен фольклорлық кештер өткізіледі. Іс-шаралардың барлығы испан тілінде өтетіндіктен, қазақ мәдениеті жергілікті тұрғындарға кеңінен танылады.  

Қашықтыққа қарамастан, Латын Америкасында еуразиялық мәдениетке деген қызығушылық артып келеді. Болашақта бұл орталық Оңтүстік Америкамен гуманитарлық және білім саласындағы ынтымақтастық алаңына айналуы мүмкін.

Kazakh Centre UK — Лондонда

Лондондағы Kazakh Centre UK — көрмелер, фильм көрсетілімдері, жәрмеңкелер мен білім беру курстары арқылы Қазақстан мәдениетін таныстыратын белсенді алаң. Орталық жобаларын қазақ диаспорасы да, жергілікті ұйымдар да қолдайды. Мультимәдениетті Лондон жағдайында бұл орталық Қазақстанның бірегей бейнесін қалыптастырып, оның ерекшеліктерін айқындайды.

Мәдени бағыттан бөлек, орталық әлеуметтік функция да атқарады — ол жаңа буынға ұлттық тамырмен байланысын сақтауға мүмкіндік беріп, оларды халықаралық кеңістікке интеграциялайды.

Минскідегі Абай атындағы орталық

Беларусь Ұлттық техникалық университетіндегі Абай атындағы қазақ тілі мен мәдениеті орталығы — Минск пен Астана арасындағы байланысты нығайтуға бағытталған білім беру және мәдени жоба. Мұнда қазақ тілі курстары, поэзия кештері мен ғылыми конференциялар өтеді.

Еуразиялық ынтымақтастықтың артуы аясында, Минскідегі орталық — елдер арасындағы жақындасу мен гуманитарлық интеграцияны жұмсақ түрде жүргізуге арналған тиімді құрал.

«Отандастар» жобасы

Мемлекеттік «Отандастар» бағдарламасы шетелдегі қазақтармен байланысты нығайтуға бағытталған. Осы бағдарлама аясында мәдени орталықтарға ұлттық киімдер, музыкалық аспаптар, кітаптар және іс-шараларды ұйымдастыруға қажетті қолдау көрсетіледі. Бұл тек шетелдегі қазақтардың ұлттық болмысын сақтау емес, сонымен қатар өзге ел азаматтарының Қазақстан мәдениетіне қызығушылығын арттыруға да мүмкіндік береді.

Қазақстанның шетелдегі мәдени орталықтары — тек дәстүрді таныстыратын орын ғана емес, сонымен қатар әлеммен өнер, тарих және салт-дәстүр тілінде сөйлесуге мүмкіндік беретін стратегиялық гуманитарлық құрал. Сарапшылардың пікірінше, мәдени дипломатияға салынған инвестиция — символдық қадам ғана емес, сонымен қатар прагматикалық шешім. Осы орталықтар арқылы Қазақстан әлемге қонақжайлық, дәстүрге құрмет, бейбіт өмір мен диалогқа ұмтылыс сияқты құндылықтарын танытады.

Бүгінде халықаралық қатынастарда «жұмсақ күштің» рөлі артып отырған шақта, Қазақстанның мәдени бастамалары тұрақты ықпалдың маңызды факторына айналуда. Әрбір шетелдегі орталық — тек ғимарат немесе бағдарлама ғана емес, бұл елден жіберілген бір бөлшек, ол әлемге Қазақстанның ашықтығы, бай мұрасы мен болашаққа сенімді көзқарасы туралы хабар жеткізеді.

Бұл орталықтарды дамыту мен қолдау — Қазақстанның халықаралық беделіне оң имиджін қалыптастыруға, студенттерден бастап зерттеушілерге, туристерден бастап инвесторларға дейінгі жаңа буын өкілдерінің елге деген қызығушылығын арттыруға салынған инвестиция.