Turan Bahadur
Deri ürünleri eskiden atalarımızın yaşam kaynağı ve en önemli giyislerden biriydi, ama artık modern bir kültürdür. Kahramanımızın anlattığına göre deri ürünleri göçmenlere ait özel sanattır. Turan Bahadur’un ataları Altay'dan göç ettikten sonra yolculuk esnasında deri kıyafetleri satarak geçimlerini sağladılar. Özellikle Hindistan’ın Kaşmir şehirine geldiklerinde hayvan derisini yumuşatmak ve giyimler yapmak, satmak gibi sanatı geliştirmeye başladılar. Şimdi biraz tarihsel bilgilerden bahsedelim.
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Turan Bahadur
Doğu Türkistan, Altay dağları günümüzde Türkiye'de yaşayan kazakların ana vatanıdır. Topraklarını kaybeden, Himalay'ı yürüyerek geşen yol boyunca açlık ve hastalıktan acı çeken kazaklar sonunda Türkiye'ye yerleştiler. Yola çıkan tüm kazaklar güvenli bir şekilde yetişemedi.
Ancak Türkiye'de göçe tanık olan yaşlıların çoğu vefat etti. Onların nesilleri İstanbul'un Zeytunburny ve İzmir'in Kemelpaşa ilçelerinde otıryorlar. İlk başta kazakların büyük çoğunluğu İzmir'in Salihli köyüne geldi. Ayrıca Niğde şehirine yakın birkaç kazak'ın yaşadığı «Altay» köyü bulunmaktadır. Eğer Türkiye’de yaşayan kazakları arıyorsanız bu bölgelerde bulabilirsiniz.
Turan Bahadur Türkiye'de doğdu. İstanbul’un Zeytunburnu ilçesinde küçük bir deri dükkanına, ayrıca Aljuar semtinde ise bir fabrikaya sahiptir. Günde en azından yüz kıyafete sipariş alıyor. Fabrikada çok sayıda deri ürünleri var ama büyük çoğunluğu tımaklara (şapkalara) ilgileniyorlar.
İlk başlarda geçim sağlamak amacıyla uzak Kaşmir şehirinde başlayan iş sonra bugün moda ve sanat dünyasında yer alıyor. Doğu Türkistan'da kazakların temel geçim kaynağı olan hayvan derileri şu ana kadar işlenmiş.
Ama Türkler de bu alanda başarlılar. Tarih açısından inceleyebilirsek, günümüzde kullanılan bu harika deri işleme teknolojisi İstanbul'da asil sultan Fatih'in döneminde ortaya çıkmıştır. Savaşta zafer kazanmak için sultan deriden giysiler üreten birçok fabrika kurdu. Fabrikalarda harika üstal sanatşılar çalıştı. Daha sonraki padişah, sultanlar da atalarının geleneğini sürdürerek orduya deri giysiler ve deri silahlar sağladılar. Bu gelenek günümüzde hiç bozulmamış ve nesiller boyu devam ediyor.
İstanbul'daki Harbiye Askeri Müzesi buna bir kanıttır. Müze’den eski deri eşyalar, giysiler, silahları izleyebilirsiniz. Peki Türkiye'de gelişmiş deri işlem işinde Turan Bahadur nasıl başarlı olmuş? Etnik kazak’ın deri ürünleri bu büyük şehirde Türk film endüstrisini nasıl etkiledi?
«Dede Korkut hikayeleri» dizisi. Turan Bahadur’un oyuncular için yapmış deri şapkaları
Turan Bahadur Türk oyuncularının filmde kullandığı geleneksel ürünlere ilgil şöyle açıkladı: «Kazak ve Türk eskiden bir kökenli kardeşler. Eski tarihi, geleneksel emekleri ve kıyafetleri gibi ortak bir dünyası var. Yıllar geçtikçe, tarihte iki ülke iki coğrafyada gelişti ve durumlar deyişti. Küçüklüğümden beri atalarımın deri işlemlerine şahit oldum. Çeşitli yöntemlere hakim üstalarla çalıştım. Sonucunda çalışmalarım ilerledi ve en önemlisi tarihi değerini kaybetmeden, milli, çağdaş bir dünya yaratmak işinde başarlı oldum. Belki de Türk film endüstrisine katkımın sebebi bu kalitedir». Sanatçı şimdi çocuklarına mesleğini öğretiyor.
«Delli Dumrul» dizisi
«Direniş Karatay» dizisi
Turan Bahadur ilk kez «Dede Korkut Hikayeleri» dizisinin oyuncuları için sipariş aldı. Daha sonra "Delli Dumrul", "Kuruluş Osman", "Direniş Karatay", "Hürküş" ve diğer popüler filmlerdeki oyunculara özel kıyafetler dikti. Son filmdeki pilotların deri ceketleri Turan Bahadur tarafından dikilmişti.
Artık Türk filmlerindeki geleneksel Türk kıyafet modellerini ustadan arıyorlar. Zamanla daha fazla filmciler sipariş vermeye başladılar. Son yıllarda sadece Türkiye'de değil, dünyanın her yerinde deri ürünlerine talep arttı. Bugün ABD, Birleşik Arap Emirlikleri, Rusya, Kanada, Avustralya ve birçok Avrupa ülkesinde müşterileri bulunmaktadır. Ayrıca Türkiye'de ünlü şarkıcı Alperren Kekili'nin de sahne kostümlerini Turan ustadan sipariş ediyor.
Serikgül Sultankazhy
Автор: Серикгуль СУЛТАНКАЖИ.
