Halkımızın tarihinin derinliklerinden babadan oğula, yüzyıldan yüzyıla paha biçilmez bir mirası miras aldık: gelenekler, gelenekler, kültür - manevi değerimiz. Atalarının geleneklerine saygılı, doğru gerçekleri içtenlikle takdir eden, yüksek bir ruha sahip olan halkımız, her sıradağ, ova, mağara ve gölü kutsal ve mukaddes saymıştır.

“Kutsal toprak”, “kutsal yer” kavramı akla pek çok düşünceyi getiriyor. Halkımız bazen “kutsal”, “kutsal” kelimelerini “mucizevi güçlerin sahibi” olarak anlıyor. Kutsal saydığımız olgular, büyüdüğümüz özel yerlerde meydana gelir; insanların zihninde onurlu, güzel, yüce bir nesnedir.

Genel olarak Kazaklar için kutsal kabul edilen yerler var, isimleri gizemli olan yerler var, hatta bağımsızlığımızla yaşıt olan dün inşa edilmiş binalar bile var.

Doğal kutsal alanlar arasında Akmeshit, Kazygurt, Khan Tengri, Charyn Kanyonu, Zhylagan Ata mağaraları, Konyr Aulie vb. yer alır; eğer arkeolojik ve mimari anıtlar kategorisi Bozok yerleşimini, Tamgalı arkeolojik komplekslerini, Begazy'yi, Shilikty höyüklerini içeriyorsa , Berel, Akyrtas kalesi, daha sonra Orta Çağ'ın şehir merkezleri ve Kazak Hanlığı'nın başkenti - Koilyk, Zhankent, Syganak, Zhent, Saraishyk, Sauran, Otyrar, Sairam da kutsal yerler olarak kabul edilir. Dini ve insani arzuların mekanı haline gelen kutsal mekanların yanı sıra Yesevi, Arystan Baba, Karabur, Ukaşa atası, Karaşaş ana, İbrahim ata, Baidibek biya, Domalak ana, Meşkhur Zhusup, Abai-Shakarim anıt kompleksleri, tarihi şahsiyetlerin isimleriyle ilişkilendirilen kutsal yerler - Makhambet Utemisuly, Abdigappar'ın türbesi ve Keiki Batyr kompleksleri, Kabanbay Batyr, Raiymbek Batyr, Eset Kokiuly, Kokshetau'daki Abylai Hanlığı'nın türbeleri; Akhmet Baytursynov'un (Almatı) evi, Bulanty, Anyrakai'deki Ş. Ualikhanov'un anıt kompleksi "Altyn-Emel", Orbulak savaşlarının yapıldığı yer, "Alash Arystars'ın evi" gibi tarihi ve politik olaylarla bağlantılı kutsal yerler ” (Semey), “Astana-Baiterek”, “Kazak Eli”, “Anavatan Savunucuları” ve diğerleri anıtları. diğer nesneler Kazakistan'ın ulusal türbeleri listesine dahil edilmiştir.

Tanımdaki ana anlam - kutsal, kutsal topraklar, ana topraklara ilişkin bilgiyi derinleştirerek vatanseverlik duygularının uyanmasına katkıda bulunmaktır; anlayış, saygı, özenli tutum, geçmişin değerlerine hizmet.

Anıtlar

Tanbalı Petroglifleri

Tanbalı Petroglifleri, Jetysu'daki Tanbalı vadisinin en önemli ve antik anıtlarından biridir. 2004 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne alınan Orta Asya'daki ilk kaya sanatı alanıdır.

Tanbalı vadisinin doğal ortamında yer alan petroglifler ve tek bir arkeolojik kompleksi oluşturan diğer anıtlar şu anda Tanbalı müze-rezervinin sergisini oluşturmaktadır.

Tanbaly vadisi, Almatı şehrinin 170 km kuzeybatısında, Almatı bölgesindeki Chu-İli dağlarının güneydoğu kesiminde yer almaktadır.

"Tanbalı" arkeolojik kompleksinde, Tunç Çağı'ndan 14.-13. yüzyılların ortalarına kadar olan dönemi kapsayan, farklı zamanlara ait yüzlerce anıt, yerleşim yeri, mezar ve kaya resimleri bulunmaktadır. M.Ö. ve XIX-XX yüzyılların başına kadar. Aşağıdaki gruplara ayrılabilirler:

İlk grup, Tunç Çağı'na ait eskizler ve tamamlanmamış çizimlerden oluşan 111 kaya resminden ve 60-70 cm'ye kadar çok büyük, tek tek hayvan görsellerinden oluşuyor.

İkinci grubun kaya resimleri en net ve en pitoresk olanlardır. Burada 432 adet antik kaya resmi bulunmaktadır. Tunç Çağı resimleri çok büyük, derin ve özenle oyulmuştu. Bu gruba, çok eski ve bilinen en etkileyici kaya sanatı olan Orta Tunç Çağı petroglifleri hakimdir. Yalnızca burada doğru verileri görebilirsiniz.

Üçüncü grup ise 444 kaya resminden oluşuyor. Bu kaya resimlerinin çoğunun Saka dönemine ait olduğu açıktır.

Dördüncü grupta 700'den fazla kaya resmi yer alıyor. Erken Demir Çağı, Orta Çağ ve modern döneme (17-19. Yüzyıl) aittirler. Burada 7 adet “güneş başı”, aşağıda ise 10 savaşçı, doğum yapan bir kadın ve dua eden insanlar tasvir edilmiştir.

Beşinci grupta 1000'den fazla kaya resmi yer alıyor. Bunlar arasında Bronz Çağı hayvanlarını (gövdesinde çizgiler olan bir boğa, yaban domuzları, atlar), develerin çektiği bir arabanın yanı sıra savaş arabaları ve “güneş başlı tanrılar”ı tasvir eden birkaç büyük panel yer alıyor. Kayaların üzerinde toplam 11 Tanrı imgesi korunmuştur.

Altıncı grubun petroglifleri, geçidin orta bölgesinden oldukça uzakta bulunmaktadır. Buradaki Türk dönemine ait petroglifler oldukça benzersizdir ve o döneme özel bir kaya sanatıdır.

Yedinci grup petroglifler, Tanbalı'daki Türk dönemine ait 150'den fazla kaya resmini içermektedir.

Dünyaca ünlü arkeolojik kompleks, bileşimi bakımından benzersiz olması ve dünyada benzeri olmaması nedeniyle Kazakistan'ın ulusal sembolü haline gelmiştir.

TÜRBESİ

Hoca Ahmed Yesevi Türbesi

Hoca Ahmet Yesevi Türbesi, 14. yüzyılın sonlarında Orta Asya hükümdarı Emir Temur'un emriyle dikilmiş, ortaçağ mimarisinin olağanüstü bir anıtıdır. 12. yüzyılda yaşamış ünlü eski Türk şairi, tasavvuf öğretilerinin vaizi Ahmet Yesevi'nin mezarı üzerine kurulmuştur.

Büyük şair Hoca Ahmet Yesevi'nin onuruna dikilen türbe, Türkistan şehrinde bulunmaktadır.

Türk dünyasının manevi merkezi olan Hoca Ahmet Yesevi Türbesi, 2003 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde hak ettiği yeri almış eşsiz bir mimari eserdir.

Binaya genellikle mimari kompleks denir. Zanaatkarlar, farklı büyüklükteki 35 odayı tek bir komplekste birleştirdi. Binanın yüksekliği 39 m olup, bu da mevcut on katlı bir binanın yüksekliğine eşdeğerdir. Türbenin muhteşem mimarisinin yanı sıra, 14.-15. yüzyıl ustaları tarafından toplanan büyük bir pitoresk taikazan, bronz lambalar, bayraklar, desenli kapılar, mezarlar vb. dahil olmak üzere antik nesneler burada saklanmaktadır.

Hoca Ahmet Yesevi Türbesi görkemli bir portal kubbeli yapıdır. Genişliği 46,5 m, uzunluğu 65 m olan binanın devasa bir portalı ve birkaç kubbesi vardır. Merkez salonunun çevresinde çeşitli amaçlara yönelik 35 oda inşa edildi. Binanın mescit kubbesinin tepesine kadar hesaplanan yüksekliği veya “jamagathana” (“kazan dairesi” veya kazan burada bulunduğundan “kazandyk” olarak anılır) 37,5 metredir. Dış duvarların kalınlığı 1,8-2 m, kazan duvarlarının kalınlığı 3 metredir.

Hoca Ahmed Yesevi Türbesi, dini, dini, eğitimsel ve ritüel faaliyetlerin gerçekleştirilmesi için aşağıdaki mekanlardan oluşan karmaşık bir yapı olmasıyla öne çıkıyor:

1. Dua odası (“Kazandyk”)

2. Mezar

3. Cami

4. Kütüphane

5. Büyük Saray

6. Küçük Saray

7. Yemek odası

8. peki

9. Eğlence odaları (öğrencilerin yaşaması için tasarlanmış küçük oda).

Müze rezervinin kapladığı toplam arazi alanı 90 hektardır. Müze-rezerv, Hoca Ahmet Yesevi türbesi ile birlikte arkeoloji, tarih, mimari ve güzel sanatların en iyi anıtlarını içerir: Büyük Kuluyet (yeraltı camii, XII yüzyıl), sekizgen türbe (XIV-XVI yüzyıllar), Ulykbek'in kızı, eşi Abilkhair -Han Rabigi Sultan Begim'in türbesi, Doğu Hamamı (XVI-XVII yüzyıllar), Yeşimhan Türbesi, Cuma Camii vb.