qazaq culture

buy tickets

tk
English Қазақша Русский Turkçe 中国语文科 العربية Español Français
Главная
/ Kültürel miras
/ Nurgisa Tlendiyev
Nurgisa Tlendiyev

Nurgisa Tlendiyev 1 Nisan 1927'de Almatı Eyaletinin Şilikemer köyünde müzikal bir ailede doğdu. Babası dombıracı (kazak geleneksel aleti) ve eski halk şarkılarının güzel bir şekilde söyleyen, annesi ise harmonyum enstrümanı çalan bir şarkıcılar idi. Üstün yetenekli çocuk annesi ve babasının izinden gidiyor ve hayatını müziğe adar.

Genç Nurgisa akıllı ve çok aktif bir çocuk olarak büyüdü. Anne ve babası yetenekli çocuğuna geleneksel kazak aleti dombırayı çalmayı öğretiyor. Dört yaşındayken ona bir piyano hediye edildi ve altı yaşına geldiğinde yeteneği ünlü besteci Ahmet Yubanov tarafından fark edildi. O sırada ünlü kompozisyon Kurmangazy'nin adını taşıyan yeni akademik halk çalgıları orkestrası için dombıracılar arıyordu.

Hoca ve öğrencinin buluşması da şaşırtıcı bir olaydır. Nurgisa'nın evinin önünden geçerken, Yubanov muhteşem domba sesini duymış. Çalıcının becerine hayran kalarak içeri girer. Aradıyı sanatçıyı bu şekilde bulduğuna şaşırarak kompozisyoncu hemen çocuğa müzik okuluna gitmesini tavsiye etmiş. Öyle başlangış bir müzisen hayat Nurgisa’ya büyük başarılar getiriyor. Ayrıca Ahmet Yubanov genç müzisyen için sadece bir öğretmen değil aynı zamanda bir dosttu. Nurgisa ise hocasına hayatı boyunca saygı ve sevgi göstermeye çalıştı. Tlendiyev "Bu dereceye ulaştığım için öğretmenim Yubanov'a borçluyum" diye sevgi ve saygı dolu anlardı hatırladı.

On iki yaşındayken orkestranın konsermeysteri ve daha sonra on dört yaşındayken baş dirijörün yardımcısı olarak okulda eğitim aldığı sırada Tlendiyev'in yetenekleri büyülemeye başladı.

Tlendiyev on altı yaşındayken 1943 yılında, cepheye gitti. Kursk Kalesi'nden Berlin'i ele geçirene kadar savaştı, savaşta birkaç kez yaralandı. Sonra «Cesareti için», «Berlin'i aldığı için» ve «Ulu Vatan Savaşı'nda Zafer» madalyaları ile ödüllendiriliyor.

1948 yılında Nurgisa Kurmangazy konservatuarına başvuru yaptı ve iki yıl halk çalgıları bölümünde eğitim gördü. Daha sonra müzik eğitimini Moskova Konservatuarı'nda devam etti. Orada Nikolay Anosov'un şeflik yeteneğini öğrendi ve Büyük Tiyatro'da staj yaptı.

1953 yılında Nurgisa Atabayoğlu Abay'ın adını taşıyan Kazak Opera ve Bale Tiyatrosu'nun baş dirijörü olarak atandı. O dönemde tiyatroda sanatçının «Orteke» adlı ballet-manzumesi, «Dostluk Yolu» adlı balesi ve «Benim Kazakistanım» adlı kantatı sahne almıştı.

1961 yılında Tlendiyev Kurmangazy adını taşıyan Kazak Devlet Akademik Halk Çalgıları Orkestrası'nın baş şefi olarak görevlendirilmiştir. Bu an bestecinin «Ata Tolğav» orkestra manzumesini, «Halkın Sevinci» ve «Kayrat» uvertürasını yazdığı için en verimli dönemi olarak kabul edildi.

Tlendiyev'in adı ünlü oyuncu ve eşi Dariga Omarova ile bağlantılıdır. Sevdiği karısına sanatçı «Beyaz Kuş», «Tanık Olun», «Mutlu Kızlık» gibi muhteşem üç eserini adadı. Ünlü kuyi (kazak geleneksel ezgisinin adı) «Alkissa’yı» da ilk duyan sevgili eşi idi. Yakınlarının hatırlatma günlüklerine göre Nurgisa Atabayoğlu bu şarkıyı gecede yazmış. Öylece gece oldüğünü hiç fark etmememiş besteci mutluluktan bağırarak «Bir şaheser yazdım» diye eşini uyandırmış. Öylece sevgili eşi kazak müziğinin muhteşem bir mirası «Alkissa’yı» ilk dinleyenlerden biri olmuş.

1968'de Nurgisa Atabayoğlu «Kazakhfilm» sinemastüdyosunda müzik bölümünün baş editörü olarak çalışmaya başladı. Besteci «Kırlangıcın kuyruğu neden yarılır» animasyon filmin, «Kavun», «Kızıl Kıyız Ev», «Bozkır’daki Sürgün», «Çocukluğa Yolculuk», «Mavi Yol», «Kardeş», «Hey, Kovboylar» filmler için müzik besteliyor. Ayrıca Tlendiyev «Kız Jibek» (İpek Kız) filmi için Akku kyuin yazdı.

Bu verimli yıllarda Nurgisa Atabayoğlu ünlü şair ve saygılı arkadaşı Muqagali Makatayev ile tanıştı. Bu dostluk sonra yaratıcı bir hale dönerek kompozisyoncu Makatayev'in 32 tane şiirine müzik yazıyor. En ünlüleri «Saryzhaylau», «Yetysu'ya Selam», «Ocağın ateşi sönmesin», «Seni arıyordum» idi.



1981 yılında Tlendiyev’e "Otyrar sazy" Kazak halk çalgıları orkestrasını kurma görevi verildi. Nurgisa Atabayoülu teklifi kabul etti ve hayatının sonuna kadar ünlü bir topluluğa liderlik etti. 2 Ekim 1982'de Almatı Filarmoni binasında Otyrar sazy" orkestrasının ilk konseri düzenlendi. Daha sonra orkestra Vietnam, Kuzey Kore, Türkiye ve Almanya'da turneye çıkmıştı.

Nurgisa Tlendiyev 1998 yılında hayatını kaybetti. Sanatçıyı Jambyl köyündeki Jambyl türbesinin yakınına gömüldü. Ölümünden önce Nurgisa Tlendiyev'e "Halk Kahramanı" nişanı verildi.

Nurgisa Atabayoğlu'nun ölümünden sonra "Otyrar sazy" orkestrasına onun adı verildi. 2009'dan beri orkestrin baş dirijörü ve sanat yöneticisi Nurgisa Atabayoğlu'nun kızı Dinara Tlendiyeva'dır.

/ Almatı'da N. Tlendiyev Anıt Müzesi var/