Al-Farabi adını taşıyan KazUU'de Oljas Süleymenov'un 85 yıldönemini kapsamında

"Tarih ve dilbilimle uğraşmanın tek amacı halkım arasında kendi yerimi ve halkımın insanlık içindeki yerini belirlemektir".

18 Mayıs Kazakistan'ın ünlü şairi, Halk yazarı Oljas Süleymenov'un doğum günüdür. O araştırmacı dilbilimci, Türk bilgini, popüler politikacı, önde gelen devlet ve halk figürü olarak tanınır.

Oljas Süleymenov 18 Mayıs 1936'da Almatı'da doğdu. Babası, Birinci Kazak Atlı Ordusunun subayıydı. Stalin'in zulmü Süleymenov ailesin de atlamadı. Oljas bir yaşına geldiğinde Kızıl Ordu Komutanlığı'nın birçok iyi temsilcisi gibi babası da idam edildi. Ö.Süleymenov'un baba tarafından ataları şairler, müzisyenler ve askerlerdi, amcaları ise inşaatçılardı. Oljas adını Abylai Han'ın süvarilerinin sağ kanadına komuta eden Oljabay cesurun yedinci nesilinden almıştır.

1954 yılında Manşuk Mametova adını taşıyan 28 numaralı ortaokuldan mezun olduktan sonra Oljas Süleymenov S.M.Kirov Kazak Devlet Üniversitesi Jeoloji Araştırma Fakültesi'ne okımayı başlıyor. Ancak üstün bir şairliği ve yeteneği onu yaşam yolunu yeniden gözden geçirmeye ve jeoloji mühendisi mesleyi bırakmasına neden oldu.

1958'de Moskova'daki A. M. Gorky adını taşıyan Edebiyat Enstitüsü yüksek eğitim kurumunda okımayı başladı.

Edebiyat Enstitüsü yüksek eğitim kurumunu tamamladıktan sonra "Prostor" dergisinin şiir bölümünün başkanı, "Kazakhfilm" film stüdyosunun senaryo-düzenleme kurulunun baş editörü, Kazakistan Yazarlar Birliği'nin ilk sekreteri, Kazakistan Sinematografistler Birliği yönetiminin birinci sekreteri, SSCB Yazarlar Birliği sekreteri olarak buyuk görevleri yaptı.

1991'den 1994'e kadar O. Süleymenov yaratıcılığa daha önem verdi. O. Süleymenov'un siyasi yetenekleri muazzamdı. Resmi belgelerinde şunlar yer alıyor:

Kazakistan Cumhuriyeti Ekoloji ve Doğa Yönetimi Yüksek Konseyi Komitesi üyesi, 1995'ten 2001'e kadar İtalya'da Kazakistan Cumhuriyeti'nin Büyükelçisi, daha sonra Yunanistan ve Maltadaki Kazakistan Cumhuriyeti'nin Büyükelçisi olarak diplomatik görevlerin’de bulundu.

2001’den beri UNESCO’daki Kazakistan Cumhuriyeti Daimi Temsilcisidir (UNESCO). Kazakistan Cumhuriyeti Yüksek Sovyeti'nin onuncu ve on üçüncü seçilmiş milletvekili, SSCB Yüksek Sovyeti'nin on birinci seçilmiş milletvekili, SSCB Halk milletvekilidir (1989-1991).

Oljas Süleymenov'un yaratıcılık yolu Kazakistan'ın iki büyük birliği olan Yazarlar Birliği ve Sinematografistler Birliği ile bağlantılıdır. Oljas Süleymenov Almatı şehrinde Asya ve Afrika ülkelerinin yazarlarının 5. konferansının düzenlenmesinin girişimcilerinden ve organizatörlerinden biridir. Onun yönetimi altında yerli sinema uluslararası ün kazandı. Kazakhfilm" film stüdyosu Kazak folklorunun en önemli lirik-epik destanlarından biri olan «Kız -Jibek» (İpek Kız), «Mazasız tan», «Karaş Asyındaki atıs», «Kökserek» gibi bügüne kadar izleyicilerini etkileyen filmler yayınladı.

Oljas Süleymenov'un halk figürü ve siyasetçi olarak özel çalışması Semey paligonundaki patlamalara kısa sürede moratoryum uygulayan "Nevada-Semey" hareketinin kurulmasıdır. 28 Ağustos 1991'de Kazakistan’ın ilk Cumhurbaşkanı N.Nazarbayev paligon depolama sahasının kapatılmasına ilişkin Kararnameyi imzaladı.

Oljas Süleymenov ve Nevada-Semey Hareketi

Oljas Süleymenov dev bir devlet ve kamu hizmetiyle meşgul olmasına rağmen, her şeyden önce bir şair ve yazar olduğunu unutmadı. Gerşekten, Oljas her şeyden önce iyi bir şairdir. Kazak Türkü'nün ruhunu şiirlerinde gezdiren şair okuyucusunu da sanki özgürlük döğüşüne çağırır:

Bismillah

Uzak yürüyüşlerden ben

Kendimi unuturum

Kanlı savaşlardayım

Aylar yıllar uzunu

Dünyanın 22 en önemli insanı listesine alınan Oljas Süleymanov gerçek bir fenomendir. Türk fenomenidir!

O.Süleymen'ın şiirleri derin düşüncelere ve büyüklüklere sahiptir. Parlak görünümleri, görsel imajları, ince mizahları, keskin satirleri, beklenmeyen bir okuyucuya dönüşü ve diğer pek çok yönleri var. Şiirsel eserleri hem okuyucular hem de eleştirmenler tarafından çok beğenildi. Yazarın yaratıcılığı hakkında M. O. Auezov, K. Simonov, R. G. Gamzatov, G. Musrepov, Ş. Aitmatov, E. Meseleti ve diğer yazarlar harika düşüncelerini ortaya koymuşlar.

1961'de şair'in "Argımah" (koşan at) ilk şiir ve manzume derlemesi yaın sıra ⁇ «Yeryüzü, Adam'a secde et» manzumesi yayınlandı. Bu çalışmalar Sovyet şiirinin en iyi eserlerinden biriydi ve yazarına büyük bir şöhret kazandırdı. Derin düşünceli şiirlerde şair insanın kaderini ve düşüncelerini anlatır.

1962 yılında «Nurlu Geceler» şiir koleksiyonu yayınlandı, ardından «Nazik Gece», «Her gün aydınlık bir sabah», «Meşin Yılı», «Seçilmiş Lirik», «Kış Kitab», «Şapagattı Şah», «Jumyr Yıldız», «Alev’n salıncası», «Opredelenie berega», «Az i Ya», «Yazı dili» gibi buyuk bir önem taşıyan eserleri ardı ardından yayınlandı.

«Kış Kitabı» Oljas Süleymenov'un en önemli eserlerinden biridir. İnsanı her şeyden üstün kılan eski bir aşk hikayesidir. Doğunun manevi-felsefi geleneğini içeren derin tarihsel bağlara dayanıyor. Türk, Slav ve diğer kültürlerin etkileşimine yönelik kitapları ve makaleleri «AZ i Yа» , «Yazı dili» ateşli tartışmalara yol açtı ve Türk kültürleri tarihine yeni bakış açılarının oluşmasına katkıda bulundu.

O. Süleymenov'un edebi yeteneği sinema dramaturjisinde de geniş çapta ortaya çıktı.

«Atameken», «Mavi Yol», «Kış Olumsuz Bir Mevsimdir», «Bir İnsanı Kabul Et», «Son Geçiş» gibi ve hayatta önem taşıyan çok sayıda belgeselin senaryolarını yazdı.

Oljas Süleymenov bir fenomen gibi Ocak 1990 yılında Türk kökenli halıklar gözünde daha da yüceldi. Azerbaycan halkı kara Ocak günlerinde dünyadan tecrit olmuştu. Gaddar Sovyet Rus rejimi en yeni silahlarıyla Bakü’ye sonra bütün Azerbaycan’a hücum etti. Bu kanlı faciada 147 insanımız öldü, binlercesi yaralandı.

İşte o karanlık günlerde Oljas Süleymanov Bakü’ye gitti, enformasyon-halkla ilişkiler konusunda çok önemli hizmetler gösterdi. Onun ‘Başını dik tut Bakü’ mesajı yerli halka buyuk bir destek verdi.

Sonraları Oljas Süleymenov düşünce ve duygularını şöyle dile getirmişti: “Sovyet emperyalizminin Azerbaycan’a karşı gösterdiği şiddet beni baştan ayağa silkeledi. Eğer hatırlıyorsanız o olaylar ilk olarak Kazakistan’da başlamıştı. Yani Sovyet emperyalizminin Türk halklarına karşı o tür amansız saldırısı ister istemez adamın ar damarına dokunuyor. Eğer o durumda o adımı atmamış olsaydım ömür boyu içimde bir üzüntü bir eksiklik hissederdim. Biz birbirimizin derdini paylaşmayı, birbirimize dayalı durmayı öğrenmeliyiz. Bizim kökümüz, kanımız, canımız birdir.” Bu yüzden Oljas Süleymenov Türk kökenli halıkların fenomenidir!

Oljas Süleymanov 1 dereceli "Barys" nişanı, sonra da Kazak SSC Devlet Ödülü ve Kazakistan Lenin Komsomol Ödülü ve "Tarlan" ödülü sahibidir. Oljas Suleymenov'un yaratıcılığı ve yaşam yolu, 1996 yılında Kazakistan Cumhuriyeti Merkezi Devlet Arşivlerine bağışlanan şairin kişisel arşivinde tam olarak anlatılmaktadır.