Қазақстанда киноның пайда болуы
Қазақ кинематографының тарихы өткен ғасырдың 20-жылдарында басталды. Қазақстанда киноның пайда болуына режиссерлер Сергей Эйзенштейн, Всеволод Пудовкин, Александр Довженко және басқа да кеңестік кинематографистердің фильмдері үлкен әсер етті
1929 жылы Алматыда "Востоккино" трестінің өндірістік бөлімшесі болып табылатын алғашқы киностудия құрылды.
1934 жылы Алматы кинохроника студиясы құрылды. 1936 жылы ол деректі фильмдер шығара бастады. 1938 жылы "Ленфильм" киностудиясында алғашқы қазақ көркем фильмі - "Амангелді" түсірілді.
1938 жылғы "Амангелді" фильмінен Кадр
1941 жылғы 12 қыркүйекте Қазақ КСР Халық комиссарлары кеңесінің № 762 Қаулысы негізінде Алматы киностудиясы (көркем фильмдер) құрылды.
Кинопавильон, Алматы қ., 1941 ж.
1941 жылы 15 қарашада Алматы киностудиясы Қазақстанға эвакуацияланған "Мосфильм" және "Ленфильм" киностудияларымен 1944 жылға дейін жұмыс істеген және соғыс жылдарында түсірілген барлық отандық көркем фильмдердің 80% шығарған Орталық Біріккен көркем фильмдер киностудиясына (ОКС) біріктірілді.
Режиссер Григорий Рошал актер Елубай Өмірзақовпен бірге, 1944 ж.
1944 жылы 25 қаңтарда Алматы киностудиясы Алматы көркем және хроникалық фильмдер Киностудиясы болып өзгертілді.
1960 жылы 9 қаңтарда Қазақ КСР Мәдениет Министрлігінің бұйрығымен Алматы көркем және хроникалық фильмдер киностудиясы "Қазақфильм"киностудиясы болып өзгертілді.
1984 жылы киностудияға ұлттық кино қайраткері Шәкен Аймановтың есімі берілді.
Режиссері Ш. Айманов. Түсірілімнің жұмыс сәттері.
1985 жылы киностудия республикалық шығармашылық-өндірістік бірлестік — Ш.Айманов атындағы "Қазақфильм" РТО болып қайта құрылды.
1996 жылы 20 тамызда Ш.Айманов атындағы "Қазақфильм" РТО Ш. Айманов атындағы Қазақ кинофабрикасы (материалдық-техникалық база) және ҚР Ұлттық продюсерлік орталығы (шығармашылық процесті ұйымдастыру, тәуелсіз продюсерлік студиялармен жұмыс) болып қайта құрылды.
Ш. Айманов мұражайынан монтаждау аппараты
Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрінің 31.10.2023 ж. "Қазақфильм" АҚ бұйрығына сәйкес. Шәкен Айманов" Шәкен Айманов атындағы "Қазақфильм "ұлттық киностудиясы" АҚ (бұдан әрі – Киностудия) болып өзгертілді.
Алғашқы кинорежиссерлер және алғашқы картиналар
Ұлттық киноның тарихы қызықты оқиғаларға толы, олардың кейбіреулері оның даму барысын түбегейлі өзгертті. Өзгерістер экономикалық күйзелістерге де, мысалы, КСРО-ның ыдырауына да, мәдени өзгерістерге де әкелді. Инновациялық фильмдердің шығуы бүкіл жанрдың дамуына әсер етті. Сонымен, с. Ходжиковтың "Қыз Жібек" фильмінен кейін фольклорлық фильм ұғымы шаблон ретінде қабылданбады. Қазақ киносының шежіресін кез келген тарих сияқты адамдар да өзгертті.
Режиссер Сұлтан-Ахмет Ходжиков өзінің "Қыз Жібек"культтік фильмінің түсірілімінде
1929 жылы Алматыда "Востоккино" трестінің өндірістік бөлімшесі болып табылатын алғашқы киностудия құрылды.
Мұнда "соңғы жаңалықтар" ("Жайлау", "Түрксіб"фильмдері) атты хроникалық киножурналдар түсірілді.
1934 жылы Алматы кинохроника студиясы ашылды: "Советский Казахстан" киножурналына арналған деректі фильмдер өндірісі басталды ("Шығыс сәулесі "колхозы", "жеңілген шөл", "Маңғышлақ түбегі"фильмдері).
Қазақ деректі киносының негізін қалаушы Ораз Әбішев 70-ке жуық деректі фильм ("шахтерлер қаласы", "Дина Нұрпейісова", "алыс жайылымдарда", "тастағы белгі") және 300 киножурнал шығарды. Ораз Әбішевтің шығармашылығына халықтың салт-дәстүрлері мен тұрмысының шынайы бейнесі тән.
1938 жылы батырлық эпос жанрында "Амангелді" көркем фильмі түсірілді, оның сценарийімен Всеволод Иванов, Бейімбет Майлин және Ғабит Мүсірепов жұмыс істеді. Атақты батырдың рөлін Елубай Өмірзақов сомдады.
Ұлы Отан соғысы жылдарында Алматыда Алматы киностудиясынан және эвакуацияланған "Мосфильм" мен "Ленфильмнен"құрылған Орталық Біріккен киностудия (ООКС) жұмыс істеді.
1941-1945 жылдар аралығында ЦОКС барлық отандық кинопродукциялардың 80% шығарды. Осы уақытта мұнда көрнекті кинорежиссерлер жұмыс істеді: с. Эйзенштейн, М.Ромм, и. Пырьев, в. Пудовкин, г. Рошаль, Д. Вертов, ағайынды Васильевтер және басқалар. Соғыс жылдары және ВГИК (Бүкілодақтық мемлекеттік кинематография институты) Алматыға көшірілді, бұл қазақстандықтар үшін кино өнерінің үздік шеберлерінен кәсіби кино білім алуға тамаша мүмкіндік болды.
Қазақ киносының алтын ғасыры (60-жылдар) көрнекті отандық кинематографистердің есімдерімен байланысты: Ш.Айманов, М. Бегалин, с. Ходжиков, А. Қарсақбаев. Кеңестік цензураның қатаң шеңберінде дәл осы режиссерлер қазақ халқының өмірі мен тұрмысын түрлі жанрларда бейнелейтін картиналар түсірді ("махаббат туралы Поэма"," Біздің сүйікті дәрігер"," Әкелер елі", Ш. Аймановтың" бас сүйегіндегі періште", "іздер көкжиектен шығады", "Мәншүк туралы ән" М. Бегалина, с. Ходжиковтың "Қыз Жібек", а.Қарсақбаевтың" Менің атым Қожа"," Алпамыс мектепке барады " балалар фильмдері). Бірте-бірте керемет актерлер Елубай Өмірзақов, Қапан Бадыров, Сералы Қожамқұлов, Амина Өмірзақова, Нұрмұхан Жантөрин, Фарида Шарипова, Ыдырыс Ноғайбаев, Гүлфайрус Исмаилова, Лола Абдукаримова, Асанәлі Әшімов, Нұржұман Ынтымаев, Меруерт Өтекешева, Әнуар Молдабеков және т. б.
1968 жылғы "Тақиялы періште" музыкалық комедиясының кадры реж. Ш. Айманов (актерлер Әлімғазы Райымбеков пен Амина Өмірзақова)
1960 жылы 9 қаңтарда Қазақ КСР Мәдениет Министрлігінің бұйрығымен Алматы көркем және хроникалық фильмдер киностудиясы "Қазақфильм"киностудиясы болып өзгертілді. Осы уақытқа дейін киностудия үнемі көркем фильмдер шығарады.
1967 жылы Қазақ анимациясының негізін қалаушы Амен Хайдаров " Қарлығаштың құйрығы неге мүйізі бар?", III Бүкілодақтық кинофестиваль (1768) және III Нью-Йорк анимациялық фильмдер фестивалі (1974) сыйлықтарымен марапатталған.
