Батыс Қазақстан облыстық Ж. Молдағалиев атындағы әмбебап ғылыми кітапхана Қазақстандағыең көне кітапханалардың бірі.
1871 жылы Оралдағы әскери училище кітапханасының базасында көпшілік кітапхана ашылды. 1921 жылы кітапхана орталық қалалық кітапхана, 1935 жылы облыстық кітапхана болып қайта құрылды. Кітапхана облыстың бас кітап қоймасына, облыстың барлық кітапханалары үшін әдістемелік және үйлестіру орталығына айналды.
1947 жылдан бастап кітапхана «Карев үйі» тарихи ғимаратында орналасады.
1977 жылы кітапхана Батыс Қазақстанның 4 облысына қызмет көрсететін аймақтық депозитарийге айналды. Қазіргі уақытта депозитарийде 10 мыңнан астам кітап жиналды. 2000 жылы Қазақстан Республикасы Үкіметінің Қаулысымен кітапханаға белгілі ақын Жұбан Молдағалиевтің есімі берілді.
Кітапхана қоры
Жұбан Молдағалиев атындағы ООӘҒК қоры кітапхананың жұмыс істеуінің негізі ретінде Қазақстанның жалпыұлттық мұрасының құрамдас бөлігі және халықтың ақпаратқа деген қажеттілігін қанағаттандыратын Батыс Қазақстан облысының ірі ақпараттық ресурсы. Кітапхана қоры мазмұны жағынан жан-жақты және пайдаланушылардың әртүрлі санаттарына арналған. Қазіргі уақытта қордың көлемі 371,3 мың сақтау бірлігін құрайды (оның ішінде қазақ тілінде 106,0 мың сақтау бірлігі) және кітаптарды, мерзімді басылымдарды, ноталарды, аудиовизуалды материалдарды, электрондық ресурстарды қамтиды.
Кітапхана мақтанышы - сирек кітаптар қоры, ол 16568 дананы құрайды, оның ішінде революцияға дейінгі қор - 5607 дана, депозитарлық - 10961 дана кітапхана қорында қайта басылған, факсимильді және миниатюралық басылымдар жинағы, латын қарпімен басылған қазақ тіліндегі кітаптар; шет тілдеріндегі және ТМД елдері халықтарының тіліндегі кітаптар бар; қазақстандық (қазақ әдебиетінің классиктері Ж.Молдағалиев, Қ. Мырза Әли, А. Тарази, С. Сейітов, А. Кекілбаев) және жергілікті жазушылардың (А. Бақтыгереева, Қ. Жұмағалиев, Н. Корсунов, Т. Азовская, Г. Доронин, В. Ирхин) және әлемдік даңққа ие өнер мен мәдениеттің жекелеген өкілдерінің қолтаңбалары бар кітаптар (С. Рихтера, Б. Ахмадулина, М.Боярский, В. Лановой, М. Бисенгалиева).
Кітапхана қорында сақталған ең көне кітап - 1793 жылы жарық көрген «Тарихи сөздік». Кейінгі ежелгі кітап - Аббат Миллоттың 1820 жылы Санкт-Петербургтегі И.Глазуновтың баспаханасында басылған, ежелгі атлас пен жаңа Географияны қолдана отырып, 1815 жылға дейінгі әлем халықтары туралы жазылған «Жалпы ежелгі және жаңа тарих» кітабы.
Революцияға дейінгі басылымдардың ішінде тарихшылар С. Соловьев, Н. Костомаровтың шығармалары, ағылшын жазушысы Ч.Диккенстің өмірі мен әдеби қызметі туралы кітап (Петербург баспасы, 1891), француз жазушысы Эмиль Золаның өмірі туралы кітап «Эмиль Зола» (1895), А. Пушкин, М. Салтыков-Щедрин, Толстойдың шығармалары бар.
Өлкеге жататын сирек басылымдардың ішінен: «Өлкетану анықтамалығы: Орал-Каспий өлкесі» (ГУБОНО басылымы, Орал, 1927). жергілікті мұғалімдер К. В. Данилевский және Е. В. Рудницкий, 1927 жылы жазылған. 7124
А.П. Гайдар атындағы Батыс Қазақстан облыстық балалар мен жасөспірімдер кітапханасы
1988 жылы облыстық балалар кітапханасы (ашылған жылы 1961 жыл) эксперимент жүргізу мақсатында облыстық жасөспірімдер кітапханасымен біріктірілді (ашылған жылы 1967 жыл). Кітапханаларды біріктіру мақсаты – оқырмандарға қызмет көрсетудегі сабақтастық қағидаттарын іске асыру, балалар мен жастар тақырыбы бойынша толыққанды ақпараттық қызмет құру.
Кітапхана орналасқан ғимарат XIX ғасырдағы сәулет ескерткіштеріне жатады, ол 1860 жылы салынған. Бұл тарихи үйде 1900 жылдың маусымынан тамызына дейін демократ- жазушы В. Г. Короленко Е.Пугачев туралы архивтермен жұмыс істеді.
Кітапхананың әмбебап қорында 202 мыңнан астам сақтау бірлігі бар. Бұл балалар, ғылыми-көпшілік, оқу, көркем әдебиет қазақ және басқа да шет тілдерінде, соның ішінде қазақстандық мерзімді басылымдар. Жыл сайын кітапхана 20 мыңнан астам оқырманға қызмет көрсетеді, оларға 420 мыңға жуық кітап және мерзімді басылымдар беріледі.
Қазіргі уақытта кітапхана балалар мен жасөспірімдер кітапханасы пайдаланушыларының қажеттіліктерін қанағаттандыратын заманауи мәдени, ақпараттық мекеме. Бұл жеке тұлғаны дамытуға арналған кеңістік, балалар мен жасөспірімдердің кездесу, қарым-қатынас және бос уақытын өткізу орны, әдістемелік және үйлестіру орталығы.
Оқырмандарға қол жетімді сымсыз интернет ұсынылған. Кітапхана құрылымына мыналар кіреді: мектепке дейінгі және бастауыш мектеп жасындағы балаларға қызмет көрсету бөлімі; орта және жоғары мектеп жасындағы қызмет көрсету бөлімі; жасөспірімдерге қызмет көрсету бөлімі; өнер әдебиеті бөлімі; ақпараттық-библиографиялық қамтамасыз ету бөлімі; инновациялық-әдістемелік жұмыс бөлімі; қоғаммен байланыс және бұқаралық жұмыс бөлімі; құжаттарды жинақтау, өңдеу бөлімі және каталогтарды ұйымдастыру; негізгі қорды сақтау секторы; шетел әдебиеті секторы; «Интернет-зал»; «Америкалық бұрыш».
2016 жылы ҚР Үкіметінің 20 желтоқсандағы №827 қаулысымен кітапханаға жазушы Хамза Есенжановтың есімі берілді.
Кітапхана қорында - 207871 басылым бар, оның ішінде қазақ тілінде – 50827 басылым.
Батыс Қазақстан облыстық зағип және нашар көретін азаматтарға арналған арнайы кітапхана
Зағип және нашар көретін азаматтарға арналған Батыс Қазақстан облыстық арнайы кітапхана 1969 жылы Орал Атқару комитетінің «Зағиптарға арналған арнайы кітапханалар ашу туралы»№639 шешімімен құрылды.
Бүгінгі таңда кітапхана республиканың батыс аймағындағы жетекші мамандандырылған мекемелердің бірі. Кітапхана қорында бедерлі-нүктелі қаріп әдебиетінің барлық түрлері мен жанрлары, соның ішінде графикалық құралдар, дауысты және жалпақ баспа әдебиеттері, CD-ROM дискілеріндегі басылымдар бар.
Кітапхана қорында - 48 295 басылым бар.
