Павлодар қаласының №7 кітапхана базасында 1970 жылы Зағип және нашар көретін азаматтарға арналған арнайы кітапхана ашылды.
Кітапхана Қазақ зағиптар қоғамының оқу-өндірістік кәсіпорнында орналасты. Кітап қорының негізі №7 кітапхана қоры, ал арнайы әдебиеттер кітап қорының негізі бедерлі-нүктелі форматтағы (РТШ) кітаптар болды, олар ҚЗҚ ОӨК-дан өтеусіз берілді.
1972 жылдан бастап кітапхана орамдарда «сөйлейтін кітаппен» жабдықтала бастады. Кітапханашылар оқырмандармен бірге сөйлейтін кітаптардың алғашқы магнитофондарының пайда болуына қуанды.
Кітапты көру қабілеті нашар адамдардың тұратын жеріне жақындату үшін олар стационарлық қызмет көрсету нысандарынан тыс дамуға кірісті. Сырттай және үй абонементтері жұмыс істей бастады.
1970 жылы Екібастұз аумақтық бастауыш ұйымы жанындағы алғашқы кітап беру пункті ашылды. 1973 жылы – Ермаковская (қазіргі Ақсу) кезінде.
Бүгінгі таңда облыста 17 кітапхана пункті жұмыс істейді, оның 12 - сі аудандарда, 5 - і қалада болды. Көруі бойынша мүгедектердің ақпараттық құқықтарын қорғаудың кепілі бола отырып, кітапхана басқа санаттағы мүгедектер мен зейнеткерлерге қызмет көрсетеді.
1990 жылы кітапхана 30 орындық оқу залы бар жаңа кең бөлмеге көшті: Брайль әдебиетіне арналған кітап қоймасы. Кітапхана штаты кеңейіп, кітап қоры көбейді.
Арнайы кітапхана - бұл әртүрлі ақпарат құралдарындағы ақпараттың бірегей кітап қоймасы: рельефті-нүктелі қаріп кітаптары, электронды ақпарат құралдарында айтылған кітаптар.
Осы жылдар ішінде кітапхана оңалту, тифлоақпараттық, әдістемелік, әлеуметтік-мәдени орталыққа айналды, тек көру қабілеті бұзылған адамдармен ғана емес, сонымен қатар халықтың басқа да әлеуметтік осал топтарымен жұмыс істеу.
Кітапхана жұмысындағы басым бағыттар өмірінде шектеулері бар адамдардың ақпаратқа тең қолжетімділігін қамтамасыз ету және әлеуметтік оңалту және оларды қоғамға ықпалдастыру үшін жағдайлар жасау.
2006 жылы Брайль жүйесі бойынша компьютерлік сауаттылықты, жазуды және оқуды оқыту кабинеті ашылды. Кабинет заманауи тифлотехникамен жабдықталған. Зағип пайдаланушының интернет желісіне және тифлотехникаға еркін қол жеткізу, мәтінді үлкейтілген қаріппен немесе Брайль бойынша басып шығару мүмкіндігі бар.
2017 жылдан бастап кітапхана Павлодар өңірінің мәдениет, әлеуметтік қорғау, білім беру ұйымдарымен, Үкіметтік емес және қоғамдық ұйымдарымен және жақын шетелдегі көршілерімен белсенді ынтымақтасады.
2018 жылы елімізде алғашқылардың бірі болып арнайы кітапханалар арасында коворкинг орталығы ашылды, онда оқырмандардың жайлы демалуына, презентациялар мен кездесулер өткізуге барлық жағдай жасалған.
2018 жылы кітапхана базасында «Жан алауы» дыбыс жазу студиясының жобасы іске асырылды. Бүгінгі таңда студия белсенді жұмыс істейді және аудиокітаптар жасау бойынша бірқатар жобаларды жүзеге асырады.
2021 жылы «Ertis» РТРК-мен бірлесіп «Керемет жандар» әлеуметтік жобасы іске қосылды. Бұл бағдарлама мүгедектігі бар креативті адамдар үшін шығармашылық алаң болады.
2021 жылы арнайы кітапхана «Зағип және нашар көретін азаматтарға арналған Үздік мемлекеттік кітапхана» номинациясы бойынша «Рухани қазына-2021» республикалық байқауының жеңімпазы атанды.
Жалпы Қор 73699 дананы құрайды. Қазақ тілінде - 13961 дана.
Кітап қоры 69834 құрады. Қазақ тілінде - 11404 дана.
С. Торайғыров атындағы Павлодар облыстық әмбебап ғылыми кітапханасы
Павлодар облыстық кітапхананың пайда болу тарихы ХІХ ғасырдың аяғында, Павлодар - уездік орталығы Семей губерниясының құрамына кірген кезден бастау алады. Павлодардың дамуында жүзден астам адамнан тұратын көпестер үлкен рөл атқарды. Олардың ішінде: А.И. Деров, А.И. Сорокин, Нияз Айтыкин және оның ұлдары, В.А. Агафонов және басқалар бар. Қоғамдық кітапхана қалашықтағы алғашқы мәдени мекеме болды.
Облыстың ең көне кітапханасының өмірбаяны 1892 жылы Қалалық Думаның шешімімен және 1-ші гильдияның саудагері Артемия Деровтың және басқа да жергілікті меценаттардың қайырымдылықтарымен «Өз үйіне сыйып кететін тегін оқитын қалалық көпшілік кітапханасы» ашылған кезде басталды. Қайырымдылық кештерінде қорды құруға және оны құруға қаражат жиналды.
Кітапхана №3 буржуазиялық тұйық көшесіндегі (қазіргі М. Исиналиев көшесі) дворяндық қоғамдық жиналыс ғимаратына орналастырылды. Ашылған кезде кітапхана қызметін реттейтін жарғы қабылданды.
1896 жылдан бастап кітапхана уездік кітапхана деп аталды және бұл күн облыстық кітапхананың жасын анықтау және мерейтойларын атап өту үшін негіз болды. Уездік кітапхана қорында сол кезде 5475 дана кітап пен журналдар болған. Қаланың бюджеті кітапхананың жаңа кітаптарға деген қажеттілігін қамтамасыз ете алмады.
Павлодар уездік кітапханасы тарихындағы жаңа кезең 1920 жылы «РСФСР-де кітапхана ісін орталықтандыру туралы» жарлық қабылданғаннан кейін басталды. Кітапхана өзінің қорын толықтыруға және Қормен 3500 дана 10 қозғалысты жинақтауға мүмкіндік беретін бюджеттік қаржыландыруға ауыстырылды.
Уездік клубтан басқа, Павлодарда жұмыс клубы, су және теміржолшылар клубтары жанындағы кітапханалар жұмыс істеді. 1925 жылы уездік басқарған аталған кітапханалар кітапхана бірлестігін құрды.
1929 жылдан бастап кітапхана аймақтық, 1932 жылдан бастап аудандық кітапханаға айналды.
1938 жылы Павлодар облысының құрылуына байланысты кітапхана облыстық кітапхана мәртебесін алады.
Ұлы Отан соғысы кезінде кітапхана орналасқан ғимарат аурухана болды.
1948 жылы кітапханаға ХХ ғасырдың I онжылдығында салынған көпес Тумашевтің бұрынғы үйінің бөлмесі бөлінді. Қызықты архитектуралық ескерткіш болып табылатын бұл ескі бір қабатты үйде облыстың бас кітапханасы елу жылға жуық уақыт жұмыс істеді.
1951 жылы алғаш рет аудандық және қалалық кітапханаларға әдістемелік көмек көрсету жоспары әзірленіп, қалалық, ведомстволық, мектеп және партия кітапханаларына семинар өткізілді. Кітапхана жанынан Ақсу колледжі ашылғанға дейін кітапхана шәкірттері курстары ұйымдастырылды.
1988 жылы Қазақ КСР Мәдениет Министрлігінің бұйрығымен республикада бірінші болып Павлодар облыстық-әмбебап, жасөспірімдер және балалар кітапханалары бірігіп, өңірдегі ең ірі – облыстық біріккен әмбебап ғылыми кітапхана - ОӘҒК болды.
1996 жылы 100 жылдық мерейтойына байланысты кітапханаға саяси білім беру үйінің ғимараты бөлінді. Сол жылы облыстық кітапханаға қазақтың көрнекті ақыны Сұлтанмахмұт Торайғыровтың есімі берілді.
1993 жылдан бастап Облыстық кітапхана жаңа технологияларды игеруде. 1 компьютер, АБИС бағдарламасы, ЭК құру сатып алынды. 1996 ж. - жергілікті желі құрылды, 1997-1998 жж. -интернет, электрондық пошта, 1999 ж. - кітапхананың алғашқы сайты. 2000 ж. -кітапханашылар үшін АЖО құру, 2001 ж. - РАБИС, оқырманның ЭК-ге қол жетімділігіұйымдастырылды.
Республикада алғашқылардың бірі болып облыстық кітапхана жобаларды әзірлеу және гранттар алуға өтінімдер беру бойынша жұмысты бастады. 1997-1999 жылдар аралығында «Интернет. Электрондық пошта», «Өңірдің модельдік кітапханасы», «Жаңашыр» жобаларына «Сорос-Қазақстан» Қоры мен «Ашық қоғам» институтының гранттары бөлінді. Олар кітапхананың компьютерлік паркінің негізін қалауға, оны жергілікті желіге біріктіруге, пайдаланушылардың интернетке, электрондық каталогқа және веб-сайтқа кіруіне мүмкіндік берді. «Пушкин кітапханасы» мегапроектісіне қатысу қорды ең жақсы ресейлік баспалардың көптеген әдебиеттерімен, сондай-ақ CD және CD-ROM түріндегі электронды ақпарат тасымалдаушыларымен толықтырды.
1998 жылы кітапхана ҚР кітапханалар қауымдастығының мүшесі, 2002 жылы Қазақстан кітапханаларының ақпараттық консорциумының мүшесі болды. 2003 жылы Қазақстанның кітапханалық астанасы болып танылған Павлодарда облыстық кітапхана базасында «Жаңа ақпараттық қоғамдастыққа арналған жаңа кітапхана. Модельдік ауылдық кітапхана» құрылды. Форумның оқиғасы озық ақпараттық технологияларды пайдаланатын Қазақстанның алғашқы модельдік ауылдық кітапханасының (Орловка ауылы) тұсаукесері болды.
2004 жылы республикада алғаш рет С. Торайғыров атындағы облыстық кітапхана әзірлеген 2004-2006 жылдарға арналған «Ауыл кітапханасы» облыстық бағдарламасы қабылданды. Қабылданған сәттен бастап 61 ауылдық кітапхана ашылды. Барлық орталық аудандық, қалалық және Үлгілі ауылдық кітапханалар компьютерлендірілген.
2006 жылдан бастап кітапхана Павлодар өңірінің мәдени мұрасы бойынша сирек кездесетін және аса құнды басылымдарды цифрлық форматқа ауыстыруды жүзеге асыруда. Цифрландыру объектілері - құнды өлкетану басылымдары, олардың ішінде павлодарлық авторлардың шығармалары - С. Жақсыбаев, Б. Хазыров Э. Соколкин, Баязитов және т. б.
2005 жылдан бастап Интернетте облыстық кітапхананың ресми сайты ұсынылды - www.pavlodarounb.kz. 2018 жылы сайттың жаңа нұсқасы іске қосылды - www.pavlodarlibrary.kz.
2014 жылы облыстық кітапхана күрделі жөндеуден кейін есігін айқара ашты. Бүгінгі күні кітапхана әр оқырман өз кеңістігіне сүңгуге болатындай етіп ұйымдастырылған: орындықта орын алу, зал арқылы кітаппен серуендеу немесе арнайы оқу орнында отыру. Жаңа «кітап ғибадатханасы» электронды ресурстар мен классикалық кітапты біріктіреді.
Мүмкіндігі шектеулі оқырмандарға қызмет көрсету үшін «Жаңашыр» орталықтары ашылды - бұл ерекше оқырмандарға қызмет көрсететін заманауи кешен: тифлокешен, «оқу машинасы», шағын трекбол (эргономикалық манипулятор), Брайль шрифтімен жұмыс істейтін принтер және компьютер. Қажет болса, оқырман өз дауысымен мәтінін сақтай алады. Есту қабілеті нашар адамдарға арналған байланыс динамиктері орнатылған.
